Delen:
10 welwillende of angstaanjagende wezens die je bezoeken op kerst
De kerstman is niet de enige die weet wanneer je slaapt. Sommige van deze kersthelpers zullen je belonen als je goed bent geweest, maar de monsters zullen je vermoorden als je slecht bent geweest. Dus wees eens goed in godsnaam!
10 De sneeuwmaagd
Vader Frost, de Russische kerstman, is niet zo heel anders dan de kerstman die je in het Westen zou zien, behalve dat hij een vrouwelijke helper heeft. Hij is zelfs de enige Kerstman in de wereld die een vrouwelijke sidekick heeft. De Sneeuw Maiden reist met Vader Frost om geschenken te bezorgen, handelend als tussenpersoon tussen hem en de kinderen.
The Snow Maiden heeft een gemengd sprookje. In één versie van het verhaal is ze de dochter van Father Frost en de Snow Queen, die je mogelijk als basis voor Elsa in Disney's zult herkennen Bevroren. In een andere versie, maakte een kinderloos paar de Sneeuwmaagd uit de sneeuw en bracht haar op magische wijze tot leven om hun dochter te zijn, maar ze smelt wanneer ze probeert om speels boven een vuur te springen.
De sneeuwmaagd werd populair in de 19e eeuw toen Aleksandr Ostrovsky een toneelstuk over haar schreef The Snow Maiden. Dit stuk werd later op muziek gezet door de beroemde componist Tsjaikovski en vervolgens tot een opera gemaakt. In dit verhaal is de Sneeuwmaagd een onsterfelijke die liefde wil voelen zoals normale mensen doen. Ze overtuigt haar moeder om haar een magische krans te geven die het vermogen om lief te hebben geeft, maar zodra de Sneeuwdame het winterbos verlaat op zoek naar romantiek, smelt ze in het zonlicht.
Tegenwoordig wordt de Snow Maiden beschouwd als de kleindochter van Father Frost in plaats van zijn dochter.
9 De Nisser
Een nisse (het meervoud is "nisser") is een kleine kabouter met een rode hoed en een lange, witte baard, als een typische tuinkabouter. De nisser wonen op boerderijen en helpen boeren met klusjes. Alle vragen om nisser is vertrouwen, respect en een boterachtige pap elke kerstavond. Oh, en die pap kan trouwens best met veel boter worden gevuld. Anders vliegt er een waas weg in woede.
Eén verhaal vertelt over een dienstmeid die besloot een trucje te maken op de boerderij van haar boerderij door de boter op de bodem van de papkom te verstoppen. Toen de nisse geen boter zag, stormde hij naar de schuur en voerde de familie-koe uit. Toen hij terugkeerde van zijn bovicide en zag dat de boter inderdaad in de kom zat, werd hij getroffen door spijt. Hij verving de koe door er een te stelen van een buurman. Nisser stond erom bekend van buren te stelen om hun eigen boerderijen ten goede te komen.
Nisse is afgeleid van "Nils," wat Scandinavisch is voor "Nicholas." Een grotere nisse, genaamd a julenisse, is de Scandinavische Sinterklaas. Na verloop van tijd evolueerde de huishoudelijke nisse in de julenisse, een kerstgeschenkdrager met een opvallende gelijkenis met de kerstman. Tegenwoordig laten Scandinaviërs nog steeds boterachtige pap in hun schuren achter om de nisser op kerstavond te laten eten.
8 De Yule-geit
De julenisse rijdt rond in een slee, maar hij wordt niet getrokken door acht rendieren. Het wordt getrokken door een enkele geit: de geit Yule. De oorsprong van de Yule geit ligt misschien bij de Noorse god Thor, die in een wagen door twee geiten over de hemel vloog. Het is een Zweeds feestgebruik dat een persoon verkleed als de geit Yule en van huis tot huis wordt geleid.
Misschien wel het meest interessant is de manier waarop de geit Yule door de jaren heen is gevierd. In het vakantieseizoen van 1966 richtte een kunstenaar in Gävle, Zweden, een strohulse geit op ter grootte van een huis, in de veronderstelling dat het een goede toeristische attractie zou zijn. Maar de burgers van een rivaliserende gemeente verbrandden de strogeit op de grond.
Sindsdien heeft het volk van Gavle elke kerstperiode een geit opgericht om het te laten branden en vernietigen. Het is een traditie geworden. Eén jaar lang werd de geit neergehaald door vlammende pijlen. Een ander jaar crashte iemand op volle snelheid een Volvo erin.
Eens werd een toerist misleid door de Yule-geit in brand te steken met een aansteker. Hij wist niet dat hij gearresteerd kon worden voor vandalisme en vernietiging van eigendommen. Als de geit Yule tot nieuwjaarsjaren kan overleven, wordt hij ontmanteld door de burgers die hem hebben beschermd. Maar het overleeft zelden.
7 Krampus
Krampus, de Noorse anti-kerstman, is de mainstream-cultuur in het Westen binnengegaan, mede dankzij een big-budget filmrelease tijdens het vakantieseizoen 2015. Maar als kinderen eenmaal te weten komen over Krampus, zal het geen verwachting zijn dat ze wakker blijven op kerstavond, het zullen nachtmerries zijn. Krampus is de kerstduivel. Zijn uiterlijk is vergelijkbaar met een vampirische sater of faun, met geitenhoorns, puntige tanden en zwarte, gematteerde vacht.
Krampus is de brok steenkool gepersonifieerd. Terwijl de kerstman goede kinderen beloont, straft Krampus slechte kinderen door ze met stokken te slaan. Stoute kinderen opgelet: als je een ketting hoort met bellen, komt Krampus je naar de onderwereld slepen waar je de straf van zijn moeder, Hel, de Noorse koningin van de doden, zult tegenkomen. Een moderne vakantietraditie in Oost-Europese landen is voor volwassenen om zich te verkleden in enge Krampus-kostuums en rond te rennen om kinderen bang te maken.
6 De Yule-jongens
In IJsland worden de taken van de kerstman uitgevoerd door de jongens van Yule, 13 broers die cadeautjes in kinderenschoenen achterlaten. De jongens van Yule waren echter niet altijd zo vriendelijk. De legende gaat dat ze werden geboren uit moordlustige trollen en mensen in hun huizen terroriseerden door voedsel te stelen en een ruckus te veroorzaken.
Elk van de Yule-jongens had steeds ongemakkelijkere namen die ook hun functies beschreven, zoals Candle Beggar, Pot Scraper, Door Slammer, Door Sniffer, Spoon Licker, Bowl Licker, Window Peeper, Sausage Swiper, Sky Gobbler en Meat Hook.Toen was er Gully Gawk, die koeienmelk stal, en Sheep-Cote Clod, die 'stijf was geworden als hout om de schapen van de boer te plunderen', volgens een IJslands gedicht. De 13e Yule jongen, Stubby, wordt soms gecombineerd met Pot Scraper.
In 1746 maakten de IJslandse autoriteiten een openbaar besluit om ouders te verbieden monsters te gebruiken om hun kinderen bang te maken. Dit was het begin van de transformatie van de Yule-knullen in goedaardige kerstpersonages en ze namen de eigenschappen van de kerstman in zich op.
5 Gryla
Een vreselijk beest dat de 1746 nerfing van IJslandse bedtime monsters overleefde was Gryla, de moeder van de Yule jongens. Gryla was al twee keer getrouwd voordat ze de vader van haar Yule-jongens ontmoette. Ze at haar eerste man en onverzoenlijke verschillen maakten haar tweede huwelijk een einde.
Ondanks haar schijnbare wenselijkheid was Gryla een monsterlijk lelijke trol. Ze had drie hoofden met drie ogen in elk hoofd, gebogen vingernagels en lange oren die zich in een lus vormden en aan haar neus waren bevestigd. Menselijke kinderen waren haar favoriete snack.
Gryla kwam kort voor haar vriendin Yule naar de stad en bezocht elk huis om met de ouders te praten over wiens kinderen ondeugend of aardig waren. Gryla had 15 staarten, elk met 100 zakken gebonden aan het einde. Ze probeerde deze zakken met ondeugende kinderen te vullen en ze naar haar hol te brengen, waar ze ze in een mooie stoofpot zou koken en opeten. Gryla debatteerde de hele nacht met radeloze ouders die haar wilden overtuigen dat hun kinderen goede kleine jongens en meisjes waren.
4 De Yule Cat
Gryla was niet de enige monsterlijke bedreiging waar IJslanders zich tijdens de kerstperiode zorgen over moesten maken. Haar huisdier, de Yule-kat, was net zo wreed en veel willekeuriger.
In de IJslandse folklore is de Yule-kat een monsterlijke katachtige die in de besneeuwde heuvels sluimert. Tijdens de kersttijd tuurt hij naar warme huizen, op zoek naar luie kinderen. De Yule-kat geloofde dat als kinderen ijverig waren in hun taken, de ouders hen met nieuwe kleren zouden belonen. Dus hij zou elk kind doden en opeten dat oude kleren droeg. De Yule-kat maakte blijkbaar geen onderscheid tussen degenen die lui waren en degenen die te arm waren om cadeaus te betalen.
Het was van het grootste belang voor IJslanders om zich voor Kerstmis met kop en schouders in nieuwe kleren te kleden. Boerenarbeiders weefden dag en nacht om nieuwe kleding voor zichzelf en hun meesters te maken, uit angst dat de Yule-kat ze zou krijgen als ze dat niet deden. Sommige mensen denken dat de mythe van de Yule-kat is uitgevonden om boeren te duwen om harder te werken tijdens de feestdagen.
3 De vogelverschrikker
Hans Trapp, een van de slechte sidekicks van de kerstman, is gebaseerd op de echte 15e-eeuwse Duitse ridder Hans von Trotha. Nadat hij oorlog had gevoerd tegen een abdij, werd hij geëxcommuniceerd door de paus. Legenden van Hans von Trotha verspreidden zich tot hij bekend werd als Hans Trapp, een folkloristische figuur in Frankrijk.
Volgens de legende van Hans Trapp was hij een hebzuchtige, gewelddadige man die een deal sloot met de duivel om fortuin te vergaren. De kerk ontdekte de lasterlijke deal van Hans en excommuniceerde hem, terwijl hij beslag legde op zijn land en winst. Weggedreven door de maatschappij, vond Hans een schuilplaats in het bos, waar hij opnieuw in de duistere kunsten spartelde. Het isolement maakte hem gek, en hij begon naar menselijk vlees te snakken.
Toen Hans het niet langer kon verdragen, vermomde hij zich als een vogelverschrikker en wachtte op een nabijgelegen weg. Toen een jongen voorbij was, stak Hans de jongen in met een splinter, doodde hem en sleepte het lijk vervolgens terug naar zijn hut in het bos. Hans brak het vlees van de jongen. Maar net toen hij op het punt stond om een hapje te nemen, werd Hans getroffen door een bliksemschicht van God en stierf.
Legenden van Hans Trapp ontstonden rond dezelfde tijd als de legenden van Sinterklaas. De twee mythologieën vermengden zich zodat Hans een van de helpers van de Kerstman werd. Hans bestrafte ondeugende kinderen in zijn vogelverschrikker-gedaante.
2 Rupert The Manservant
In de Germaanse folklore heeft Santa een metgezel genaamd Rupert the Manservant. Maar het is niet de kerstman die Rupert waarlijk dient, het is zijn Heer en Heiland, Jezus Christus. Rupert kleedt zich in de bruine gewaden van een monnik en draagt een zak met allerlei lekkernijen en een meppen bij zich. Hij gaat van huis naar huis en vraagt aan kinderen of ze hun gebeden kunnen reciteren. Als de kinderen stotteren, mompelen of vergeten, geeft Rupert de roede aan de ouders en zegt ze dat ze moeten doen wat ze moeten doen. Als de kinderen hun gebeden onthouden, krijgen ze snoep of cadeautjes.
Maar Rupert is misschien niet zo vroom als hij lijkt, of misschien is hij bevrijd van enkele gruwelijke zonden. Zijn naam in de oude hoge Duitse Hruodperaht suggereert een afgelegen mogelijkheid dat hij misschien de dienaar van de godin Peraht was, ook bekend als Perchta de buikssnijmachine.
Perchta was een mythische godin die communautaire taboes oplegde door eenlingen te straffen die weigerden de vakantie met alle anderen te vieren. Met de opkomst van het industrialisme evolueerde Perchta's rol tot een taakmeester die textielarbeiders bestraft omdat ze lui waren. Als je een slapper was, sneed Perchta je buik open en vulde het met afval.
1 Het Christkind
In de 16e eeuw waardeerde de protestantse hervormer Maarten Luther de verering van Sinterklaas niet, die hij meende de mensen af te leiden van de viering van de geboorte van Christus. In zijn huishouden verhuisde Maarten Luther de dag van het geven van geschenken van 6 december, Sinterklaasdag, naar kerstavond. Hij vertelde zijn kinderen dat Jezus Christus hun kerstgeschenken bracht, niet de kerstman. Deze traditie verspreidde zich naar zijn volgelingen. Baby Jezus als de kerstcadeau schenker werd bekend als de "Christkind."
Toen engelen in spelen als vrouwelijker werden afgeschilderd, evolueerde het beeld van het Christkind.Ze werd een tienermeisje dat gracieus in een witte jurk dreef, een kaars vasthield en een gouden kroon op haar hoofd droeg. De schrijver Clement Miles beschreef deze incarnatie van het Christkind als 'zwevend tussen het karakter van het goddelijke kind en dat van een engel'. Dit Christkind wordt ook vergezeld door kersthelpers zoals Hans Trapp en Rupert de Manservant. Waarschijnlijk niet wat Maarten Luther had bedoeld.