10 Dark Tales from The Hunt For Bosnia's Worst War Criminal

Charlie Chaplin zei ooit: "Het leven is een tragedie wanneer je het van dichtbij bekijkt, maar een komedie op afstand." Hoe donker of huiveringwekkend iets ook is, de basale absurditeit van het menselijk bestaan ​​zal er altijd doorheen schijnen. Dat was het geval met de jacht op de Bosnisch-Servische oorlogsmisdadiger Radovan Karadzic, die werd veroordeeld voor genocide en gisteren veroordeeld tot 40 jaar gevangenisstraf.

Het tragische gedeelte is duidelijk. Als leider van de afgescheiden Republika Srpska tijdens de verwoestende Bosnische oorlog was Karadzic de architect van de etnische zuivering van de oorlog. Het was zijn ultra-nationalistische retoriek die leidde tot het sectaire conflict dat 100.000 mensen doodde. Het was zijn opdracht om een ​​"zuivere" Servische staat te smeden die de concentratiekampen, de belegering van Sarajevo en de genocide in Srebrenica had geschapen. In de competitie met zijn mollige generaal, Ratko Mladic, en de Servische president Slobodan Milosevic, bracht hij de ergste bloedbaden die Europa had gezien sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Maar zijn 13-jarige vlucht van gerechtigheid na de conclusie van de oorlog was vaak minder tragisch en duister komisch en surrealistisch. In zijn pogingen om te ontsnappen aan het Internationaal Oorlogstribunaal voor het voormalige Joegoslavië (ICTY), ging Karadzic zo bizar dat zijn verhaal meer geschikt leek voor een donkere Hollywoodklucht dan het echte leven.

Uitgelicht beeldtegoed: Ruptly TV via YouTube

10 Openlijk leven

Fotocredit: Vlado85

Een mooi dorp in de Bosnische bergen, de felle kleuren van Pale maskeren het gruwelijke verleden. Tijdens de verwoestende oorlog van 1992-1995 werd het de hoofdstad van de afgescheiden Republika Srpska, de etnisch zuivere Servische staat die Karadzic probeerde te bouwen. Het was slechts een paar kilometer daar vandaan dat Bosnisch-Servische sluipschutters en artillerie burgers in de belegering van Sarajevo aanvielen, waarbij ongeveer 13.000 mensen om het leven kwamen. Het was ook daar dat Karadzic zich na de oorlog vestigde en twee jaar lang openlijk leefde.

Stel je eens voor dat Hitler aan het einde van de Tweede Wereldoorlog aan zijn bunker was ontsnapt. Stel je nu voor dat hij toen ging winkelen in de buurt van Stalingrad of Leningrad, in het zicht van de verwoeste gebouwen van die steden. Dat onwaarschijnlijke scenario is wat hier gebeurde. De belegering van Sarajevo was de ergste sinds Duitse troepen Leningrad omsingelden; De belegering van Karadzic duurde eigenlijk zes maanden langer dan die van Hitler. Mortieren sloegen de stad dag en nacht. Het parlementsgebouw werd verwoest en 56.000 mensen raakten gewond, waaronder 15.000 kinderen. Dankzij het fragiele vredesakkoord kon Karadzic echter op minder dan 18 kilometer afstand wonen.

Om nog erger te maken, was Bosnië, een land ter grootte van Louisiana, op dat moment bezaaid met 64.000 door de NAVO geleide troepen. Dit leidde tot vele kluchtige momenten waarbij troepen moesten doen alsof ze de oorlogsmisdadigers niet op straat zagen passeren of zich gedroegen alsof ze niet wisten wie de gezochte mannen die hen begroetten waren. Karadzic hield dit vol tot 1997, toen de internationale druk hem uiteindelijk deed vluchten. Maar in plaats van steeds wanhopiger te worden, wordt zijn verhaal vanaf hier alleen surrealistisch.

9 The Warlord And The Gorilla Suit

Nadat Karadzic was verdwenen, werd de internationale klopjacht voor hem geïntensiveerd. Bill Clinton verklaarde dat geld geen doel had bij het vinden van de Servische krijgsheer, wat leidde tot de grootste mensenjacht in de geschiedenis vóór 9/11. Zelfs met al dat geld dat rond schoot, konden conventionele middelen Karadzic nog steeds niet vinden, dus begonnen de betrokkenen naar minder conventionele te kijken. De minst conventionele van allemaal had te maken met Delta Force, een hersenschud-granaat en een man in een gorillapak.

In zijn diepgaande boek over de klopjacht vertelt journalist Julian Borger hoe Delta Force het bericht ontving dat de auto van Karadzic in minder dan een week langs een bepaalde weg zou rijden. De auto zou zijn jonge dochter bevatten, wat betekent dat een vuurgevecht niet mogelijk was. Delta Force besloot om een ​​hersenschud-granaat te gebruiken. Maar het kon alleen werken als de auto 32 kilometer per uur (20 mph) of langzamer ging. Om ervoor te zorgen dat de auto vertraagde, kwam een ​​soldaat die bekend stond als "Blade" met een indrukwekkend vreemd idee. Ze zouden een man in een apenpak naar voren laten springen.

Het idee was dat de aanblik van een gorilla in het centrum van Bosnië de chauffeurs zo zou verwarren dat ze automatisch zouden vertragen om er goed naar te kunnen kijken. In die kostbare seconden zou Delta Force de auto met de hersenschudde granaat mishandelen en Karadzic vangen. Het was een gedurfd, inventief en bizar plan. Het werkte ook niet.

Karadzic kwam die dag nooit opdagen. Het is zeer waarschijnlijk dat de informatie van Delta Force vals was. Als je die dag een bepaald deel van de Bosnische weg had afgelegd, had je een van de meest elite militaire eenheden ter wereld zien rondhangen met een man gekleed als een aap, die er ernstig pissig uitzag. Het zou niet het laatste gekke ding zijn dat verband houdt met de klopjacht op Karadzic.

8 De best verkochte kinderauteur

Als je een duidelijke illustratie wilt van hoe weinig interesse de Servische autoriteiten hadden bij het vangen van het monster in hun midden, komen ze niet veel duidelijker dan dit. Na het gorilla-incident verliet Karadzic Bosnië voor Servië en dook onder. Terwijl hij laag lag, slaagde hij er in verschillende delen van poëzie, een roman en een kinderboek te schrijven. Het lukte allemaal om gerenommeerde uitgevers te bereiken en het lukte allemaal om gepubliceerd te worden. Een, bekend als 'Wonderbaarlijke kronieken van de nacht', ging naar de Belgrado International Book Fair en wist een literaire prijs te winnen.

De boeken werden verfraaid met Karadzic's gezicht en werden allemaal bestsellers in Servië. Academici bij lokale universiteiten vergeleken hen met het werk van Joyce. Boekverkopers verklaarden dat dit de beste dingen zijn die ooit in het Servisch zijn geschreven.Ouders van jonge kinderen renden naar buiten om armoedige kinderboeken te kopen, geschreven door een man wiens sluipschutters 1500 kinderen dood haddengeschoten in Sarajevo.

Natuurlijk maakt een verschrikkelijk persoon je niet automatisch tot een vreselijke schrijver. De poëzie van Stalin was blijkbaar zo goed dat professor Donald Rayfield ooit schreef: "Je zou zelfs redenen kunnen vinden die niet puur politiek zijn, omdat je betreurt dat Stalin is overgestapt van poëzie naar revolutie." De inspanningen van Karadzic waren echter absoluut nijpend. Een representatief vers leest:

Ik weet dat dit allemaal de voorbereidingen zijn voor de schreeuw:
Wat heeft de black metal in de garage voor ons?
Kijk hoe angst veranderde in een spin
Op zoek naar het antwoord op zijn computer.

Volgens de vertaler zijn ze net zo slecht in de originele versie. Dat zij bestsellers werden, is meer een aanklacht tegen een Servische regering die hun geadopteerde oorlog crimineel vrij wilde houden in plaats van hem in te schakelen, evenals een publiek dat nog steeds in de ban raakte van het nationalisme.

7 Wonen naast Interpol

Tegen het midden van de jaren 2000 had Karadzic het leven in de wildernis van Servië verlaten en verhuisd naar zijn hoofdstad, Belgrado. Hij huurde een anoniem appartement op Yuri Gagarin Street, veranderde zijn naam in 'Dragan Dabic', liet lang haar en een weelderige baard groeien en deed zijn best om veel gewicht te verliezen.

Het resultaat was een man die, voor de toevallige voorbijganger, niets leek op de gezochte oorlogsmisdadiger. Je zou echter verwachten dat een van 's werelds meest gezochte mannen nog steeds vaag herkenbaar is voor een getraind oog. Blijkbaar was dit niet het geval. Ofwel door pure toeval of omdat hij opzettelijk zijn neus op de autoriteiten richtte, koos Karadzic voor een appartement direct tegenover een dat door een vrouwelijke werknemer van Interpol werd gebruikt.

Op dit moment was er maar één man op aarde die meer wilde dan Karadzic - een Saoedische extremist van wie je misschien wel hebt gehoord dat hij Osama bin Laden heette. Elke dag ging deze vrouw achter haar computer zitten om te werken, een foto van zowel Bin Laden als Karadzic op haar startscherm. Nadat ze de hele dag naar hun gezicht hadden gekeken, zou ze naar huis gaan om inactief te praten met haar buurman Dragan in de gang. In de paar jaar dat Karadzic daar woonde, wist de Interpol-medewerker nooit wie hij werkelijk was.

6 Een New Age-goeroe worden

Toen generaal Ratko Mladic op het punt stond te vluchten aan het einde van de Bosnische oorlog, deed hij precies wat je van een gezochte oorlogsmisdadiger zou verwachten. Hij verhuisde tussen veilige huizen en hield contact met inlichtingendiensten. Hij zette een crimineel netwerk op en bedreigde de mensen om hem heen door hen 'geschenken' te geven van ingelijste foto's van hun kinderen-huiveringwekkende herinneringen dat hij ze op weg naar school kon laten vermoorden. Radovan Karadzic, aan de andere kant, ontwende de politie door een new age-goeroe te worden.

Onder zijn Dragan Dabische gedaante herschoolde Karadzic als een spirituele gelovige genezer en veranderde hij zichzelf in een minder belangrijke beroemdheid. Met behulp van iets dat bekend staat als 'bio-energie', beloofde hij om de zieken en de depressies te genezen door met hun handen mystiek over hen te zwaaien. Dit was niet zomaar een lui bewaard coververhaal. Als Dabic opende Karadzic een kliniek, behandelde patiënten, woonde alternatieve geneeswijzencongressen bij en gaf lezingen over geloofsgenezing. Hij kreeg een wekelijkse column in het populaire Servische tijdschrift New Age Gezond leven, waar hij schreef over het gebruik van meditatie om je energieën in balans te brengen. Een vitaminebedrijf uit Connecticut, CaliVita, huurde hem in als verkoper in Belgrado. Hij werd beschouwd als een van de rijzende sterren van het bedrijf.

Dit is allemaal niet zo onwaarschijnlijk als het eerst klinkt. Vóór de Bosnische oorlog was Karadzic een psychiater en een hustler en hij vond het gemakkelijk om zijn professionele vaardigheden aan te passen aan new age-praktijken. Nogmaals, ondanks zijn hoge aanzien in de Servische alternatieve geneeskunde, herkende niemand hem ooit.

5 The Warlord And The Sperm Experiments

Terwijl hij zich voordeed als new age goeroe, viel Karadzic in bij Savo Bojovic. Een sekstherapeut die zich bezighield met zaken als de studie van de Servische penissen, deed Bojovic een beroep op de meest vreemde kant van de nieuwe persona van Karadzic. Samen begonnen ze een reeks vreemde experimenten uit te voeren, waarvan de vreemdste die met sperma zijn.

Toen de twee elkaar voor het eerst ontmoetten, ontdekte Bojovic blijkbaar een 'vreselijke energie' die uit Karadzic's handen straalde. Onder de indruk vroeg hij zijn nieuwe vriend om te proberen zijn handen boven een glijbaan te houden met wat traag sperma erop. Volgens Bojovic sprong het sperma onmiddellijk op het leven van Karadzic en werd hij energiek. Hij beweerde dat ze het experiment 10 keer hadden herhaald met identieke resultaten. Het is op dit punt dat ze hun bizarre schema hebben uitgebroed.

Onder leiding van Bojovic zou Karadzic zich bij hem voegen in een nieuwe kliniek die behandelingen voor onvruchtbaarheid aanbood aan Servische mannen. Wanneer iemand spermaproblemen had, legde de voormalige krijgsheer één hand onder hun testikels en één hand erboven en gebruikte hij zijn "vreselijke energie" om zijn jongens weer te laten zwemmen.

Als de gedachte aan een van de wreedste sadisten van Bosnië die onvruchtbare testikels van onbekenden omcirkelt vreemd voor je lijkt, ben je niet de enige. Het is het soort gekke verhaal dat we volkomen zouden schuwen als het niet in beide was gemeld The New York Times en The Guardian. Gelukkig zou het lot ingrijpen voordat Karadzic's carrière in het ontwikkelen van sperma kon beginnen.

4 De fatale fout

In 2008, nadat hun baas meer dan een decennium was beschermd, maakte het netwerk van Karadzic uiteindelijk een fatale fout. De zakenmanbroeder Luka van de krijgsman gebruikte per ongeluk een oude simkaart, die al eeuwen geleden had moeten worden weggegooid, om hem te bellen. De kaart stond op de lijst van het ICTY van die geassocieerd met Karadzic en zijn bende.

Begin mei dat jaar klopte een onderzoeker van BIA, de Servische inlichtingendienst, aan bij de deur van 'Dragan Dabic'. Toen de deur openging, wist de BIA-agent meteen dat de bebaarde oude hippie niemand minder was dan Karadzic zelf. Eindelijk was het onderzoek voorbij.

Alleen was het niet ... niet helemaal. Ondanks dat de BIA precies wist waar Karadzic zich verstopte, deden ze niets. Ze bleven bijna drie hele maanden niets doen.

In die tijd hielden Servische nationalisten nog steeds grote plaatsen in de BIA en de regering. Top intelligence-posten, waaronder de leiding van de BIA, waren gevuld met Karadzic-sympathisanten. Met andere woorden, de man wiens taak het was om de slager van Bosnië te vangen was een van de meest sympathiserende voor hem. Terwijl de gematigde factie van de BIA begon met het uitzetten van "Dragan Dabic", waren ze machteloos om hem daadwerkelijk te arresteren. Het gevolg was dat Karadzic al snel greep kreeg op wat er gebeurde. Hij begon zijn ontsnapping te plannen.

3 De Anticlimax

Hoewel zijn tijd op de vlucht misschien af ​​en toe was uitgespeeld als een Hollywood-kapper, was de uiteindelijke arrestatie van Karadzic alles behalve een climax. Op 18 juli 2008, bijna drie maanden nadat de BIA hem had geïdentificeerd, verliet de man die zich voordeed als Dragan Dabic zijn appartement met bagage. Vermoedelijk verliet hij Yuri Gagarin Street voor een nieuwe schuilplaats elders in Servië. Hij ging aan boord van een bus. Het was de laatste actie die hij als een vrije man zou ondernemen.

Net buiten Belgrado, in een groene zone, werd de bus gestopt door vier politieagenten die zich voordeed als kaartinspecteurs. Ze liepen langzaam door het gangpad en controleerden ieders kaartje tot ze uiteindelijk Karadzic bereikten. Terwijl de tengere oude man naar zijn kaartje reikte, nam een ​​politieagent zijn arm. Nog een keer flitste zijn badge. Karadzic's tijd op de vlucht was voorbij. In tegenstelling tot Ratko Mladic, die uitdagend tegen zijn ontvoerders blaast en zijn identiteit bekend maakt, laat Karadzic zich gedwee uit de bus begeleiden. Hij werd meegenomen en beweerde nog steeds dat hij Dragan Dabic was.

Dat hij ooit werd gearresteerd, kan worden toegeschreven aan de Servische president Boris Tadic en de EU. Een pro-Europeaan, Tadic won de verkiezingen van 2008 door een extreem smalle marge. Met een gematigd resultaat zorgde de EU voor toenadering en bood ze in wezen aan om het bod van Servië op het lidmaatschap te starten als ze Karadzic overhandigden. Het was op dit punt dat het lot van Karadzic, Mladic en anderen zoals hen werden verzegeld. Geconfronteerd met de keuze om hun oorlogsmisdadigers te beschermen of om een ​​reeks nuttige financierings- en handelsovereenkomsten te ontgrendelen, trokken zelfs enkele nationalisten rustig naar de kant van Tadic. Maar zelfs met Karadzic in de gevangenis was het verhaal nog lang niet afgelopen.

2 Het proces en de farce

Toen Karadzic werd gearresteerd, was het ICTY al meer dan 15 jaar oud. (Het werd in 1993 opgericht, terwijl de oorlog nog steeds woedde.) Zijn lange leven was helaas bedorven met elementen van klucht en schande. Slobodan Milosevic, gevangen niet lang na de oorlog in Kosovo, slaagde erin zijn proces tot aan zijn dood in 2006 uit te laten lopen, waardoor hij effectief aan gerechtigheid ontsnapte. In 2003 slaagde het ICTY er zelfs in om de werkelijke identiteit van een getuige live per ongeluk op de Servische tv uit te zenden, een grote beknelling die bijna resulteerde in de moord op de getuige.

Het was in deze nobele maar flauw belachelijke omgeving die Karadzic werd gebracht. Vrijwel meteen begon hij samen te werken om het hele hof in een circus te veranderen.

Hoewel het proces tegen Radovan Karadzic de belangrijkste oorlogsmisdaden in Europa werd genoemd sinds Neurenberg, kon het niet ontsnappen aan elementen van absurditeit. Op het meer sobere einde slaagde Karadzic erin de procedure te vertragen door zijn advocaten onnodige stunts te laten doen en te verklaren dat hij kon bewijzen dat het beleg van Sarajevo nooit was gebeurd. Aan het gekke einde van de schaal bracht hij Ratko Mladic naar voren als een getuige, alleen om de voormalige generaal te laten brullen over zijn kunstgebit.

Maar zelfs Karadzic's weeën kon het hof alleen maar zo lang volhouden. Bijna acht jaar nadat hij was gevangengenomen, in maart 2016, bereikte het ICTY eindelijk een oordeel over het monster dat ooit de meest gezochte man ter wereld was geweest.

1 Gerechtigheid

In 2008 kreeg Saliha Osmanovic het nieuws dat ze had gevreesd. Als overlevende van het bloedbad in Srebrenica in 1995, waarbij meer dan 8000 Bosniaks werden gemarteld en gedood door Bosnisch-Servische troepen, werd ze gescheiden van haar man en zoon toen de stad werd overspoeld. Hoewel ze later videobeelden van haar man zag die werd gevangen genomen, had ze geen idee wat er met haar zoon was gebeurd.

Toen, in 2008, werden zijn overblijfselen uiteindelijk ontdekt, begraven in een massagraf op een vuilnisbelt. Zoals veel slachtoffers van de genocide, was zijn lichaam meerdere keren opgebroken en herbegraven. Gruwelijk genoeg was Osmanovic een van de gelukkiger. Nieuwe massagraven worden nog steeds ontdekt. Sommigen die daar familie hadden toen Karadzic's troepen de verdediging van Srebrenica doorbraken, wachten nog steeds op hun geliefden, meer dan 20 jaar later.

Er zijn duizenden verhalen zoals deze die overal in Bosnië worden aangetroffen: families worden verscheurd, hele dorpen worden platgebrand en kinderen worden vermoord om hun etniciteit. Sommige zijn gewoon pijnlijk. Anderen, zoals het verhaal van vijf gevangenen die onder schot door een mijnenveld moeten rennen nadat hun tongen met prikkeldraad aan elkaar zijn geregen, zijn zo verdorven dat ze de verklaring tarten. Terwijl walgelijke misdaden aan alle kanten werden gepleegd (onder meer door de vervolgde Bosniak-moslims), kwam het ergste van Karadzic's troepen.

Op donderdag 24 maart 2016 vond het ICTY eindelijk dat Radovan Karadzic schuldig was aan het nemen van gijzelingen, misdaden tegen de menselijkheid en, belangrijker, aan genocide in Srebrenica. Het was een vitale dag voor Europese gerechtigheid.Meer dan 22 jaar na het einde van de oorlog en na meer dan een decennium op de vlucht, werd de hoofdarchitect uiteindelijk gedwongen om voor het gerecht te verschijnen.

Maar helaas eindigt het verhaal daar niet. Hoewel Karadzic zelf nu 40 jaar in de gevangenis zit (in feite een doodvonnis voor de 70-jarige), leven zijn in bloed doordrenkte ideeën voort. Slechts enkele dagen voor het vonnis noemde de huidige leider van de Republika Srpska in Bosnië na de krijgsheer een studentenhuis in Pale. In Servië beschouwen velen hem vandaag als een held. Ondanks de bergen van forensisch bewijs van het tegendeel, blijven ze volhouden dat de Bosnisch-Servische strijdkrachten niemand in Srebrenica hebben gedood. De ergste revisionisten beweren zelfs dat de vermoorde Bosniaks zelf verantwoordelijk waren.

Radovan Karadzic kan eindelijk in de gevangenis zitten, maar de spanningen die hij creëerde, sudderen nog steeds onder de oppervlakte, vooral in Bosnië. Zijn ontsnapping was misschien duister surrealistisch en absurd komisch. Zijn erfenis, aan de andere kant, is somber, deprimerend donker.

Morris M.

Morris is een freelance schrijver en een nieuw-gekwalificeerde leraar, nog steeds naïef in de hoop een verschil te maken in het leven van zijn studenten. U kunt uw nuttige en minder dan nuttige opmerkingen naar zijn e-mail sturen of een aantal andere websites bezoeken die hem op onverklaarbare wijze inhuren.