10 Weird Philosophical Thought Experiments
Ethiekcommissies kunnen zo vermoeiend zijn en altijd koele experimenten in de weg staan. Zelfs als je toestemming voor een experiment kunt krijgen, speelt de realiteit soms niet mee. Dus om de zaken duidelijker te maken, moeten we streven naar zuiverheid van denken om ze uit te voeren. Hier zijn tien van de vreemdere gedachtenexperimenten voorgesteld door filosofen om te proberen de wereld te begrijpen.
10 Buridan's Ass
Een ezel bevindt zich precies tussen twee even verleidelijke hoopjes hooi. Er is absoluut geen verschil tussen een van de potentiële diners. Wat zal de ezel doen? Hoe hongeriger het wordt, hoe meer het verlangt te eten en hoe belangrijker de keuze wordt. Als geen van beide palen een voordeel heeft ten opzichte van de andere, hoe kan de ezel er dan een uitkiezen? Hij zal blijven nadenken over de keuze totdat hij sterft.
Hoewel dit gedachte-experiment Buridan's Ass wordt genoemd, lijkt het nergens in de 14e-eeuwse werken van de filosoof. Soortgelijke ideeën zijn helemaal terug te vinden tot Aristoteles. Misschien moet dit experiment gewoon worden uitgevoerd om erachter te komen hoe een echte ezel zich zou gedragen en om belangrijke vragen over de vrije wil te beantwoorden. Hoe gemakkelijk het ook is om een ezel te vinden in de academische wereld, het kan een probleem zijn om identieke maaltijden te vinden om het aan te bieden.
9 Plato's Cave
https://www.youtube.com/watch?v=LTWwY8Ok5I0
Plato's Allegorie van de Grot is bedoeld om ons te leren over Plato's conceptie van de werkelijkheid. Voor Plato was de realiteit die we met onze zintuigen aanraken niets meer dan een schaduw van een hogere realiteit. Dit idee kan moeilijk te vatten zijn, daarom heeft hij het in de vorm van een allegorie geplaatst:
Je merkt dat je geketend zit in een grot, niet in staat om je hoofd te bewegen. Alles wat je kunt zien is de muur voor je. Je hoort andere mensen aan je geketend maar kan ze niet zien. Ergens achter je werpt een vuur licht op de muur. Wanneer mensen tussen het vuur en de muur passeren, kun je hun schaduwen zien en gedempte echo's horen. Voor zover je weet, zijn de schaduwen alles wat er is. Dan ben je op de een of andere manier vrij. Je staat, ziet het vuur en ziet de objecten de schaduwen werpen. Je ziet ook een uitweg uit de grot. Boven in de zon zijn je ogen verblind, maar je leert al snel de echte wereld kennen. Als je dan terug in de grot zou worden gesleept, zouden je ogen slecht zijn aangepast aan het donker. Als je de aard van de realiteit probeert uit te leggen aan de andere geketende mannen, dan denken ze dat je gek bent, je bespot en zelfs je vermoordt.
8 Chinese kamer
Stel dat je Chinees niet kunt spreken of lezen. Je bevindt je in een kamer vol met boeken die in het Chinees zijn geschreven en een reeks instructies in het Engels die je vertellen wat je moet doen. Een stukje papier met Chinees schrift wordt de kamer in geleid. U raadpleegt uw instructies en kopieert Chinese karakters volgens de regels die u krijgt en geeft uw antwoord de ruimte uit. Voor de persoon buiten de kamer lijkt het alsof je Chinees beheerst hebt, terwijl je in feite slechts een aantal basisregels volgt.
Dit gedachte-experiment komt van John Searle en is een riposte voor de Turing-test. Als een computer ons kan voor de gek houden denken we praten met een persoon, dan is het zeker intelligent? Searle's persoon in de kamer gedraagt zich als een computer, volgt een script maar weet niet wat ze doen.
7 Parfit's Split Brain
Derek Parfit is een filosoof die de identiteitstheorie heeft bestudeerd en twijfels heeft geuit over het idee van een stabiele identiteit die in de loop van de tijd bestaat.
Zeg dat we hersentransplantaties perfect uitvoeren. Je brein wordt uit elkaar gehaald en in tweeën verdeeld, en elke helft wordt in een kloon van je lichaam gestopt. Elke patiënt wordt wakker, onthoudt je herinneringen, en denkt en voelt alsof jij het bent, nu zijn er twee mensen die beweren jou te zijn. Zijn er nu twee yous, of ben je vernietigd door de creatie van twee half-yous?
6 Swamp Man
In een paper met de Apollonian-klinkende titel 'Knowing One's Own Mind' gaat David Donaldson dieper in op de identiteitstheorie:
Op een dag loopt Donaldson in een moeras. Als het toeval hem begaat, wordt hij getroffen door verlichting en wordt hij gedood. Op hetzelfde moment raakt een andere bliksemflits een ander deel van het moeras. Deze tweede slag herschikt de atomen van dat deel van het moeras in precies dezelfde opstelling als Donaldson voordat hij werd geraakt door verlichting. Deze nieuwe Swamp Man veegt zichzelf af en loopt uit het moeras met de gedachte dat hij David Donaldson is, die zich gedraagt als hij en nooit het verschil kent.
Kunnen we zeggen dat David Donaldson is geschaad? Is Swamp Man echt David Donaldson? We moeten misschien wachten op het maken van teleportatie voordat we deze kunnen beantwoorden.
5 Hersenen in een vat
Wat als je dit artikel nu niet met je ogen op een scherm leest? Wat als je eigenlijk gewoon een brein bent dat in een vat zweeft? Je zou denken dat je zo'n situatie zou opmerken, maar dit vat is een complexe machine. Sensorische gegevens worden ingevoerd in je blote brein. Alles wat je ziet en hoort en aanraakt en ruikt, zijn gewoon elektrische signalen die pulseren in je grijze materie. Als de simulatie perfect en consistent is, hoe kun je dan ontkennen dat dit echt de aard van je bestaan is?
4 The Utility Monster
Utilitarisme is een ethische filosofie die zegt dat we ons zo moeten gedragen dat we voor het grootste aantal mensen de grootste hoeveelheid goeds veroorzaken. Zo'n samenvatting met één zin maakt het perfect, maar gedachte-experimenten kunnen de limiet van Utilitarisme's bruikbaarheid onderzoeken.
Stel je voor dat we een wezen creëren dat meer nut haalt uit dingen dan normale mensen. Als we een cake eten, krijgen we er een zekere mate van geluk, maar onze creatie, het Utility Monster, krijgt 1.000 keer meer. Als er maar één cake is, dan om er het meest gebruik van te extraheren, moeten we het natuurlijk aan het Utility Monster geven.Als er twee taarten zijn, moeten we ze allebei aan het monster geven, omdat hij meer geluk krijgt dan wanneer we ze delen. Als het nutsmonster meer van alle dingen gebruikt dan wij, dan zou het utilitarisme ertoe neigen de meerderheid van de mensen ongelukkig te maken, maar het totale niveau van geluk in de wereld zou nog steeds omhoog gaan.
3 Thomson's violist
Een andere kritiek op Utilitarisme komt van degenen die persoonlijke rechten waarderen. Op dit moment wachten mensen op orgaantransplantaties. Je bent een wandelentas met orgels. Je mag gelukkig zijn, maar de tientallen mensen die je organen nodig hebben, zouden er meer van genieten. Het utilitaire ding om te doen zou zijn om jezelf te doden (een paar treurig) en je delen aan de anderen te geven (veel blij maken).
Judith Jarvis Thompson stelde het volgende gedachte-experiment voor: Op een ochtend word je gehecht aan een onbewuste violist. De violist is ziek en alleen je bloed kan ze in leven houden. Een vereniging van muziekliefhebbers betaalde artsen om 's nachts samen met jullie de bloedsomloop aan elkaar te koppelen. De violist heeft dit arrangement voor negen maanden nodig. Koppel de violist los en ze sterven. Zou het een moord zijn om jezelf van de violist te scheiden? Ook al heb je nooit toestemming gegeven voor de operatie, heb je een verantwoordelijkheid tegenover de violist?
2 Wittgensteins kevers
Stel je voor dat iedereen een doos krijgt waarin alleen zij kunnen kijken. In ieders doos is een 'kever'. Iedereen noemt het ding in hun doos een kever, maar ze kunnen nooit vergelijken wat er in hun doos, hun kever, met andermans kevers zit . We weten alleen wat een kever is door te verwijzen naar onze eigen doos. Het is mogelijk dat iedereen iets compleet anders in zijn box heeft. Het is ook mogelijk dat niemand iets in zijn doos heeft.
Het punt van het experiment is dat we verwijzen naar dingen waar anderen geen toegang toe hebben. Alle kinderen vragen op een gegeven moment of de kleur blauw die ze zien dezelfde is als die van anderen. Als ik pijn voel, hoe kan ik dan weten of het hetzelfde is als wat je ervaart als je zegt dat je pijn hebt?
1 Mary's Room
Mary is een wetenschapper van wereldklasse. Ze kent elk feit dat er te weten valt over kleur. Er is geen fysiek, chemisch of neurofysiologisch aspect van kleur dat ze niet heeft bestudeerd en beheerst. Slechts één ding ontbreekt: ze heeft al haar onderzoek uitgevoerd in een zwart-witkamer. Op een dag wordt Maria uit haar kamer bevrijd en ziet ze voor de eerste keer kleur. Ze leert niets nieuws; ze wist het al eerder, maar heeft ze kennis opgedaan van de ervaring van kleur?
Dit gedachte-experiment komt van Frank Jackson's paper "What Mary Did not Know" en gaat over een van de diepste problemen van de filosofie: wat is kennis? Het kan zijn dat zelfs in het rijk van het zuivere gedachte-experiment, we niet kunnen weten wat we kunnen weten.