10 verrassende bijna-doodervaringen die je overtuigingen kunnen veranderen

10 verrassende bijna-doodervaringen die je overtuigingen kunnen veranderen (mensen)

We hebben eerder bijna-doodervaringen (BDE's) besproken, met name gericht op getuigenissen van mensen in moderne westerse samenlevingen. Nu gaan we kijken naar BDE's uit vroegere tijden en verschillende culturen. Zullen deze verrassende getuigenissen de realiteit van BDE's bewijzen of weerleggen?

We kunnen geen antwoorden garanderen. Je moet tenslotte sterven om de waarheid te bevestigen. Maar we geloven wel dat deze verhalen intrigerende vragen zullen oproepen voor zelfs de meest sceptische lezers.

10 zwarte elanden

Toen hij een jonge jongen was, vertelde Lakota Sioux medicijnman Black Elk (1863-1950) auteur John Neihardt over zijn bijna-doodervaring op de leeftijd van negen. Hij was ingestort door zwelling van de armen, benen en gezicht. Toen zag hij twee mannen uit de wolken opduiken, die hem vertelden: "Schiet op, je grootvader belt je."

Hoewel het hem speet zijn ouders te verlaten, rees hij boven de aarde uit naar een regenboogdeur. Daar zag hij zes oudere grootvaders, die hij beschreef als 'ouder dan mensen ooit kan zijn - oud als heuvels, oud als sterren'. Deze oudsten maakten profetieën en gaven hem krachten van genezing en wijsheid. Na twee weken later terug te zijn gekomen op de aarde, was hij aanvankelijk terughoudend om over zijn ervaringen te praten. Toen werd hij meegenomen naar een medicijnman en herleefde ze in een ritueel.

Als jonge man trad hij toe tot de reizende show van Buffalo Bill, die uiteindelijk optrad voor Queen Victoria in Londen. Terwijl hij door Europa reisde, raakte hij gescheiden van zijn gezelschap in Parijs en werd ziek.

Bijna 24 uur na de dood meldde hij een reis over de Atlantische Oceaan naar zijn thuisland Dakota voordat hij terugkeerde naar Europa. Blijkbaar bereidde het Franse medische establishment zich voor om hem in een kist te leggen toen zijn hart weer begon te kloppen en hij ging rechtop zitten. Uiteindelijk keerde hij terug naar het reservaat, waar hij sjamaan en profeet werd.

Black Elk's ervaring leek te zijn beïnvloed door zijn culturele opvoeding, met visioenen van hemelse paarden, migrerende ganzen en gevlekte adelaars. Sommigen hebben zich afgevraagd waarom Black Elk een blanke over zijn ervaring zou hebben verteld.

Volgens onderzoeker Steve Straight kan dit zijn geweest omdat Neihardt zelf een soortgelijke BDE had ervaren. Naar verluidt zei Black Elk dat hij voelde dat iemand de wereld over de ervaring moest vertellen.

9 Mythe Of Er

In De Republiek, Plato refereerde aan een rede van Socrates die het verhaal van Er vertelde, een Pamphylische krijger die voor dood achterbleef op een slagveld maar later herstelde. Hoewel verondersteld dat het lichaam dood was, raakte het lichaam van Er niet vergaan en kwam het weer tot leven op de brandstapel. Meestal gezien door Socrates als een allegorisch verhaal, hebben sommigen gesuggereerd dat het een bewijs was van een oude BDE.

Er meldde reizen met een grote groep naar een mysterieus, verblindend veld of vlakte. Zielen reisden naar boven of naar beneden via twee openingen in de aarde, afhankelijk van het oordeel dat ze ontvingen. Er beweerde dat hij zag dat de tiran Ardiaeus werd vastgebonden, gevild en door doornen gesleurd voordat hij in Tartarus werd neergezet.

Na zeven dagen beweerde Er dat hij naar een nieuwe plaats met een stralende regenboogpilaar werd verplaatst, waar de doden veel trokken om hun toekomstige leven te bepalen en dronken uit een rivier om hun herinneringen te wissen voordat ze verder gingen. Er zelf werd gestopt met drinken uit de rivier en teruggestuurd naar de levende wereld.

Veel classicisten twijfelen eraan dat het verhaal van Er telt als een echte BDE. Ze geloven dat het waarschijnlijker een fictief verhaal is, uitgevonden door Socrates. Sommige BDE-onderzoekers nemen het echter serieuzer omdat het account acht van de 16 meest voorkomende aspecten bevat die worden gerapporteerd in moderne BDE's.

Deze omvatten beweging naar een helder licht (de duizelingwekkende vlakte), een buitenaards landschap, een helse ervaring, ontmoetingen met de overledene, levensonderzoek (in de vorm van een oordeel), ervaring van een grens tussen werelden en een gedwongen terugkeer. Dit maakt van Er's verhaal het oudste record van een BDE in de geschiedenis.


8 Islamitische ervaringen

Fotocredit: Ulysses Quinttus

De islam leert dat na de dood van het fysieke lichaam, er een soort 'zieleslaap' bekend staat als Barzakh die zal blijven bestaan ​​tot de opstanding en het oordeel. Wat er precies in Barzakh gebeurt, is onbekend omdat de Schriften zeggen dat de doden de gebeurtenissen in de levende wereld niet kunnen kennen of waarnemen en de levenden niet de status van de doden kunnen kennen. Toch geloven veel moslims dat bepaalde mensen hints krijgen over hun uiteindelijke lot tijdens Barzakh, een voorproefje van eeuwige verdoemenis of gelukzaligheid.

Nadat psycholoog Joel Ibrahim Kreps in de westerse literatuur een gebrek aan informatie over islamitische BDE's constateerde, voerde hij een onderzoek uit. Hij was geïnspireerd door het getuigenis van een vrouw die hij in Egypte had ontmoet, die zei dat ze na een auto-ongeluk naar de hemel was gebracht en de troon van God had gezien. Op de troon stonden de volgende woorden: Laillahah illalah, Muhamadan Rasussululah ("Er is geen God dan God en Mohammed is Zijn boodschapper").

Een andere BDE betrof een Moslimvrouw genaamd Suleman, die een "multidimensionale plaats van gelaagde existenties" ervoer terwijl ze leed aan acute necrotiserende pancreatitis. Ze meldde dat ze de zesde dimensie binnenkwam - dichtbij de 'Absolute Werkelijkheid van Goddelijk Licht' - waar ze verlichte wezens vond, waaronder Mahatma Gandhi en Martin Luther King Jr.

Toen zag ze een nog meer verlichte groep wezens: Noach zat alleen, Mozes met Jezus, Heer Krishna met de Boeddha, en Mohammed naast de Maagd Maria met het stralende gezicht van zijn schoonzoon en opvolger, Ali, die uitsteekt van zijn lichaam. Dit verhaal is echter ongebruikelijk omdat Suleman een Ismaili-moslim was wiens overtuigingen mogelijk invloed op haar BDE hebben gehad en betrokken elementen die zeldzaam of afwezig zijn in de reguliere islamitische BDE's.

In vergelijking met andere culturele groepen lijken er over het algemeen minder moslim-BDE's te zijn gemeld. Een onderzoek onder degenen die zijn betrapt bij een aardbeving in het Pakistaanse Kasjmir vond geen gevallen van BDE's, vergeleken met bijna 40 procent na een vergelijkbare gebeurtenis in China.

Eén theorie suggereert dat moslims die BDE's ervaren misschien terughoudend zijn om over hen te praten omdat BDE's de orthodoxe leer van de islam tegenspreken. Deze mensen zijn misschien bang om gebrandmerkt te worden als ketters.

7 hindoes

Foto via Wikimedia

Er zijn zowel overeenkomsten als verschillen tussen hindoe en westerse bijna-doodervaringen. Het eerste grote rapport over het fenomeen was van de onderzoekers Karlis Osis en Erlendur Haraldsson in 1977. Zij ontdekten dat ongeveer 80 procent van de gevallen te maken had met ontmoetingen met buitenaardse wezens, maar deze hadden meestal een meer bureaucratische aard dan westerse rapporten.

Meest voorkomende cijfers zijn Yamraj (de god van de doden), de yamdoots (zijn boodschappers), en Chitragupta, die een boek raadpleegt om de balans te bepalen van het positieve en negatieve karma van een persoon. Hindoese BDE's lijken een terugkerend thema te hebben waarin een persoon door een klerk voor verwerking na de dood wordt gebracht en het wordt duidelijk dat er een ernstige fout is gemaakt.

Vasudev Pandey rapporteerde dat hij door twee personen naar een angstaanjagende zwarte, naakte figuur werd gesleept. Het figuur vloog in woede en vertelde de aanwezigen: "Ik zei je om Vasudev de tuinman te brengen. Onze tuin droogt op. Je hebt Vasudev de student gebracht. '

Hij werd teruggenomen en werd wakker in zijn bed omringd door zijn vrienden en familie, inclusief de tuinman Vasudev, die de volgende dag stierf. Pandey identificeerde de zwarte figuur als Yamraj, de hindoegod van de doden. Een andere man meldde dat hij naar een wachtkamer werd gebracht en zijn benen afsneed op de knieën toen hij probeerde te ontsnappen. Toen werd ontdekt dat zijn naam niet op de lijst van de doden stond, kreeg hij te horen dat hij zijn ledematen opnieuw moest bevestigen en terug moest gaan.

Volgens de onderzoekers Dr. Satwant Pasricha en Dr. Ian Stevenson waren er geen gevallen van een tunnellike ervaring en slechts een van een uittredende ervaring. De tunnelervaring is echter opgemerkt door andere onderzoekers.

In plaats van de 'levensreview' die vaak wordt gerapporteerd in westerse BDE's, hebben hindoeïstische ervaringen meer te maken met iemand die een verslag van iemands leven leest, een Akasha record.

6 Drythelms visie

Foto credit: Timsj

De achtste-eeuwse Engelse monnik Bede nam een ​​BDE op in zijn Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum (aka De kerkelijke geschiedenis van het Engelse volk). Een Northumbriaanse man genaamd Drythelm werd ziek en leek te sterven. Zijn geest werd door een gids met een glanzend gezicht en heldere kleding naar een andere wereld geleid. In deze plaats werden bepaalde zonden behandeld met de bestraffing van vuur en ijs, maar Drythelm werd gered van boosaardige demonen door zijn gids.

Hij werd getrakteerd op een visioen van de mond van de hel, waar de geesten van de doden werden ingesloten in vuurbollen die opkwamen en vielen. Hij kreeg ook de regio tussen de hemel en de hel te zien, waar zielen die niet de spoedige toetreding tot de hemel waardig waren, zongen terwijl ze wachtten op een beslissing in hun voordeel.

Droogte stierf niet. Maar op basis van zijn visie zou hij zijn bezit onder zijn familie hebben verdeeld, zich bij een klooster hebben aangesloten en de rest van zijn leven hebben doorgebracht met uitleg over het belang van gebeden, aalmoezen, vasten en missen namens de doden. Voor Bede was het belang van dit relaas het potentieel om de bekering van zondaars aan te moedigen. Het weerspiegelde de opkomende katholieke eschatologie dat er een vagevuur was dat verschilt van de hel.

De zesde-eeuwse paus Sint Gregorius de Grote wijdde ook een boek aan visioenen van het hiernamaals en andere veronderstelde bewijzen van de onsterfelijkheid van de ziel. De ene betrof een kluizenaar die de hel werd gesleept en getuige was van de marteling van de geesten van machtige mensen.

Maar hij werd op het laatste moment gered door een engel die hem zei: "Ga weg en overweeg zorgvuldig hoe je zult leven vanaf nu." Een ander verhaal vertelde over een soldaat die de geest van een zakenman halverwege een buitenaardse brug zag hangen, met afschuwelijke demonen die hem bij de heupen naar een rivier probeerden te slepen en engelen probeerden hem omhoog te trekken met zijn armen. Deze verhalen over Gregory en Bede hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van een religieuze verteltraditie die al eeuwen aanhoudt.


5 Chinese en Japanse folklore

Foto via Wikimedia

Middeleeuws China en Japan hebben allebei voorbeelden van BDE's, dromen, visies en hallucinaties vastgelegd. Een vroeg Taoïstisch verhaal betrof Kien Tsze (Jianzi) van het Chao-prinsdom in 498 voor Christus. Hij had bijna drie dagen last van een ziekte voordat hij met een bizar verhaal herstelde.

Hij vertelde zijn hovelingen: "Ik ging naar de residentie van de keizer [van de hemel], waar ik veel plezier aan heb beleefd. Met de gastheer van shen, Ik dwaalde rond in de allesheersende Hemel. "

Toen werd hij aangevallen door twee beren. Hij schoot hen neer, wat de keizer van de hemel behaagde, die de prins zegeningen gaf. De arts van Kien Tsze vergeleek deze ontmoeting met een eerdere ervaring van Duke Mu van de Qin-dynastie.

Chinese BDE's werden later beïnvloed door de introductie van het Pure Land Buddhism, dat visioenen van Heavens and Hells aanmoedigde. Een man genaamd Chao T'ai stierf en werd na 10 dagen weer levend. Hij meldde dat hij door ruiters naar een stad in het oosten was gebracht. Daar werd hij voorgesteld aan een magistraat, opgedragen om zijn zonden te belijden, en benoemd als inspecteur van de waterwerken van de hel.

Hij observeerde de verschillende straffen voor de doden en leerde hoe hij een dergelijk leven na de dood kon voorkomen. Uiteindelijk werd ontdekt dat zijn aanwezigheid te wijten was aan een bureaucratisch toezicht en hij werd teruggestuurd naar het land van de levenden.

Ondertussen werden de eerste geschreven Japanse verslagen van BDE's gecompileerd door de negende-eeuwse monnik Kyokai. De eerste was een hemelse ervaring gemeld door Lord Otomo no Yasunoko no Muraji, die een weg van gekleurde wolken nam naar een gouden berg waar hij een onlangs overleden prins-regent en een wijze monnik ontmoette.

Een minder aangename rekening kwam van Kashiwade no omi Hirokuni, die op een gouden weg reisde naar een gouden paleis waar zijn overleden vrouw en vader werden gemarteld. Hij mocht echter terugkeren naar het leven vanwege goed gedrag.

Een ander belangrijk individu in termen van middeleeuwse Japanse BDE's is de 12e-eeuwse figuur Honen, die de Jodo (Pure Land) School of Buddhism in Japan heeft gevormd. Hij schreef gedetailleerde beschrijvingen van zijn visioenen van de hemel, met met juwelen versierde bomen en grond en de muziek van vogelgezang, harpen en fluiten.

De Boeddhisten van het zuivere land probeerden BDE's te simuleren. Ze plaatsten een standbeeld van hun belangrijkste Boeddha, Amida, aan het eind van het bed van een stervende en plaatsten koorden die aan het beeld waren vastgemaakt in de handen van de stervende.

4 Delok

Sommige BDE-onderzoekers hebben opmerkelijke parallellen opgemerkt tussen meldingen van BDE's en verslagen van ervaringen in Het Tibetaanse Dodenboek. Volgens het boek passeert een individu op het punt van de dood bardo-staten, die een kans op verlichting bieden.

Deze bardo-staten lijken op elementen uit BDE-rapporten. Bijvoorbeeld, de bardo van sterven omvat een fenomeen genaamd grondluminantie (ook bekend als helder licht). In de lichtgevende bardo van dharmata, zouden verschillende religieuze goden verschijnen. Sommige hiervan worden verondersteld de vorm aan te nemen van niet-boeddhistische figuren, dus een stervende christen zou visioenen van Christus of de Maagd Maria zien.

Degenen die in de bardo-staten overgaan maar dan terugkeren naar het leven, worden aangeduid als delok ("Teruggekeerd van de dood"). Hoewel ze lijken te sterven als gevolg van ziekte, brengen ze in plaats daarvan tijd door met het verkennen van het rijk van de doden om getuige te zijn van oordeel en lijden in de helrijken. Af en toe nemen ze een uitstapje naar het paradijs. Dan worden ze door de heer des doods teruggezonden met een strenge waarschuwing over het leven van geestelijk heilzame levens.

Een beroemde 16e-eeuwse delok was Lingza Chokyi, die een uittredingservaring rapporteerde waarin ze een dood varken in haar bed liggend in haar kleren zag liggen. Ze zag hoe haar familie de rituele praktijken van haar dood uitvoerde, maar raakte geïrriteerd toen ze haar geen bord eten gaf.

Toen haar kinderen huilden, meldde ze dat ze een buitengewoon pijnlijke "hagel van pus en bloed" voelde. Uiteindelijk mengde ze de geest met een leidende meester en ging het bardarijk binnen.

Daar ontmoette ze een brug naar de rijken van de hel, keek naar de heer van de dood, die de goede en slechte daden van de doden bij elkaar optekende, en ontmoette een yogi die de rijken van de hel binnenging om het lijden te bevrijden. Uiteindelijk werd een schrijffout ontdekt en werd ze teruggestuurd naar het land van de levenden.

3 luchtkolommen

Foto via Wikimedia

Binnen de oosterse orthodoxie bestaat er een controversiële traditie dat zielen na de dood door engelen naar de hemel worden vervoerd. Maar voordat ze daar aankomen, moeten ze reizen door een luchtrijk rijk bezet door demonen die verzinnen of redenen blootleggen waarom de ziel naar de hel moet worden gestuurd.

Tegenstanders geloven dat dit een ketterse overblijfsel is van het gnosticisme. Voorstanders beweren dat het een geloof was dat werd gehouden door Saint Ignatius (ook bekend als Dmitry Brianchaninov).

Een voorbeeld van het bestaan ​​van de luchttolhoven is het visioen van Gregorius van Thracië, een leerling van de 10e-eeuwse monnik Basilius de Nieuwe. Gregory had een visioen van de kwellingen van een vrouw genaamd Blessed Theodora, die op haar bank was gestorven en gewekt was toen ze werd omringd door 'Ethiopiërs'.

Ze zei: "hun ogen waren gloeiende kolen, hun hele voorkomen was net zo angstaanjagend en slecht als de vurige hel zelf. Ze begonnen verontwaardigd te worden en lawaai te maken als honden; anderen huilden als wolven. Toen ze me aankeken, waren ze vol woede; ze bedreigden me, bleven me haasten en knarsetanden, en leken klaar om me te verslinden. '

Theodora zou door 20 tolhuizen gaan, elk geassocieerd met een ander soort zonde. De eerste betrof zonden van de tong, zoals leeg gepraat. De volgende twee tolhuizen hadden betrekking op leugens en laster.

Van daaruit nemen de zonden langzaam toe in ernst - vraatzucht, luiheid, diefstal, woeker, onrecht, afgunst, trots, woede en haat. Deze worden gevolgd door de huizen geassocieerd met moord, magie, lust, overspel, sodomie en ketterij.

Ten slotte is er een huis gewijd aan wreedheid en gebrek aan genade. Met de hulp van engelen passeerde Theodora uiteindelijk de kwellingen van de tolhuizen en bereikte de poorten van de hemel.

Pater Seraphim Rose, een controversiële orthodoxe theoloog, stelde dat BDE's interpretaties zijn van de doorgang door deze luchttolhoven. Hij concludeerde dat BDE's voorkomen in een onzichtbaar deel van de echte wereld dat wordt bewoond door gevallen geesten en niet in een hemels rijk.

Volgens Rose waren BDE's die aangename ervaringen vertoonden het resultaat van misleiding door deze geesten. Hij geloofde dat meldingen van helderheid niet te vertrouwen waren, omdat de orthodoxe traditie leert dat wezens van licht niet noodzakelijk Christus of engelen maar eerder vermomde kwade geesten zijn.

2 Thaise ervaringen

Foto credit: ntennis

Thaise BDE's lijken beïnvloed te zijn door de Theravada Boeddhistische traditie en de Boek van Phra Malaya, die werd geschreven door een middeleeuwse monnik. Er is ook het element van de schrijffout gezien in de BDE's van andere oosterse culturen.

Phra Malaya mediteerde toen hij een visioen had van afdalen in de hel en de hal van Yama, de heer van de doden, binnengaan. Er waren verschillende opties voor reïncarnatie van dode mensen.

Ze zouden mensenlevens kunnen worden toegewezen op verschillende sociale stations en niveaus van aantrekkelijkheid. Ze kunnen verschillende soorten dieren worden. Ze konden ook worden ingeleverd bij een van de 14 Hells of nine Heavens, waar Phra Malaya vervolgens op tourde.

Een vrouw met de naam Pong vertelde gebeten te zijn door een cobra en te sterven. Ze werd naar een rechter gebracht die haar vertelde dat ze niet zou sterven. Voordat ze terugkeerde in haar lichaam, zag ze dat de Hemel een aangename plek was met vogels, bloemen en mooie huizen. De hel was een hoorn des overvloeds van kwellingen, met name geseling.

Generaal-majoor Sanor Jintaraht meldde twee BDE's. Toen hij in coma was door een beroerte, kwam hij terecht in een menigte figuren gekleed in witte rouwkleding. Toen ging hij een hellend rijk binnen dat gevuld was met skeletten. Hij kreeg te horen dat hij zijn familie nooit meer zou zien.

Plots verscheen een vrouw en gaf hem zijn favoriete voedsel. Maar toen hij zei dat hij dorst had, vertelde ze hem dat hij geen water kon krijgen omdat hij in het leven geen water aan iemand had geschonken. Hij besloot dat als hij weer tot leven zou komen, hij liefdadig zou zijn tegenover monniken. Na een lange wandeling met de vrouw, kwam hij weer bij bewustzijn.

Zijn tweede BDE vond plaats terwijl hij werd behandeld voor nierstenen. Hij hoorde een stem die hem zei dat hij stervende was. EEN yamatoot Boodschapper verscheen en vertelde hem op een glasplaat te liggen voor vervoer naar de hemel, die gevuld was met geurige gele bloemen.

Na een tijdje werd hij meegenomen naar een huis op het zevende niveau. Maar de dienaren zouden hem geen sleutel geven omdat hij teveel zonden had. Uiteindelijk veranderden ze in zwarte reuzen.

Hij vluchtte terug naar de glasplaat en verkende de Hemel nog voordat een stem hem terugbelde naar zijn lichaam. Hij had moeite om zijn lichaam opnieuw te betreden, maar hij bleef zijn ziel verwerpen. Maar uiteindelijk sprong hij door zijn hoofd en herwon bewustzijn.

1 Joodse traditie

NDE-onderzoekers hebben ervaringen in Israël geanalyseerd en parallellen ontdekt met de verhalen uit het hiernamaals die in de Talmoed, Zohar en andere joodse teksten worden verteld. Het thema van het oordeel lijkt op te steken in de Joodse BDE-ervaring. Veel moderne joden belijden een ongeloof of desinteresse in de vooruitzichten voor het hiernamaals, maar traditionele concepten hielden meer gewicht in voor eerdere generaties.

Volgens onderzoeker Jonathan Neumann bevat de Talmud twee afzonderlijke verslagen van BDE's. De eerste is van een man genaamd R. Joseph die stierf en weer tot leven kwam. Hij vertelde over een wereld waarin alle sociale statussen waren omgekeerd, maar wijzen en martelaren werden nog steeds vereerd.

Het tweede verhaal is van R. Huna, die zo ziek werd dat begrafenisluiers werden voorbereid. Hij herleefde en beweerde dat God het bevel van zijn dood had omgekeerd. Deze verhalen bevatten dezelfde verslagen van spirituele wezens en mystieke landen die worden gerapporteerd in moderne BDE's.

In de Zohar-tekst van de kabbalistische traditie is er het verhaal van R. Jose. Hij stierf en werd nieuw leven ingeblazen, bewerend dat de rouwkreten van zijn zoon de hemelse menigte hadden overgehaald God te smeken hem nog eens 22 jaar te geven.

Een moderne account betrof een orthodoxe joodse vrouw die alleen als E.L. Haar broer had gedroomd dat een tragedie haar zou overkomen. Na enig zoeken door de ziel, E.L. realiseerde zich dat ze ter dood werd gebracht vanwege haar falen om de opperste vrouwelijke deugd van bescheidenheid te handhaven.

Een week later voelde ze zich ziek en dacht ze dat haar dood nabij was. Ze bleef thuis en voerde de sabbatrituelen met haar man uit. De engel des doods kon haar niet aanraken vanwege de heiligheid van de kamer.

Toen ze echter naar haar slaapkamer ging, stortte ze in en verloor het bewustzijn. Ze meldde dat ze de engel des doods haar ziel voelde verscheuren. Ze werd geslagen door boze engelen en bracht toen haar rechtschapen overleden familieleden naar voren.

Ze voelde een goddelijke aanwezigheid huilen. Nadat ze getuige was geweest van de ziel van een onfatsoenlijk persoon die tot de hel was veroordeeld, smeekte ze om teruggestuurd te worden om voor haar kinderen te zorgen. Gelukkig verscheen een chassidische rabbijn die haar kende in geestvorm en debatteerde namens haar, waardoor ze kon terugkeren naar het land van de levenden.