Delen:
10 onverwachte zilveren voeringen van de Eerste Wereldoorlog
De Eerste Wereldoorlog was een van de grootste rampen van de 20ste eeuw. Precies een eeuw geleden dit jaar lanceerden de krachten van de Europese grootmachten een zinloze en futiele oorlog die de hele wereld opzoog en meer dan 15 miljoen mensen doodde. Het was een onvoorstelbare tragedie, een werd nog erger toen je je realiseerde dat het direct leidde tot de gruweldaden van de Tweede Wereldoorlog.
Maar te midden van al de dood en de modder, waren er een handvol zilveren voeringen. Vooruitgang op het gebied van geneeskunde, wetenschap en techniek maakt de oorlog misschien niet echt tot een noodzakelijk kwaad, maar ze geven wel degelijk betekenis aan al die verloren levens.
10 Plastische chirurgie
Hoewel we het graag verbergen achter koude statistieken en eufemismen zoals 'gewond lopen', is oorlog rommelig, pijnlijk en walgelijk. In plaats van dood te gaan, klampen mensen zich vast aan het leven met de helft van hun gezicht of een gapend gat waar hun neus was. Een recordaantal jonge mannen stroomde tijdens de oorlog in ziekenhuizen met misvormingen die in die tijd bijna onbegrijpelijk waren. Toch was het door deze gruwelen dat moderne reconstructieve chirurgie werd geboren.
Eerder was plastische chirurgie bijna ongelooflijk grof. Hoewel je zou kunnen eindigen met iets dat functioneerde als, laten we zeggen, een gerepareerde mond, zou het er vrijwel zeker niet hetzelfde uitzien. Maar dat is allemaal veranderd dankzij Harold Gillies, een Britse chirurg die belast is met de wederopbouw van verminkte soldaten na een kleinigheidje dat bekend staat als de Slag aan de Somme.
Overweldigd door slachtoffers en plotseling werd gevraagd om volledige gezichten vanuit het niets te reconstrueren, hadden Gillies en zijn team geen andere keus dan te dromen en radicale nieuwe technieken te pionieren. Ongelooflijk, de meesten van hen waren volledig succesvol. Zo succesvol zelfs dat veel van hen nog steeds in gebruik zijn. Het is dankzij deze vooruitgang dat iemand in de 21ste eeuw letterlijk zijn hele gezicht kan verliezen en uiteindelijk weer min of meer normaal kan lijken.
9 Psychiatrie
De fysieke wonden veroorzaakt door granaten, geweerschoten en gas in de oorlog waren misschien schokkend, maar net zo schadelijk waren die wonden die alleen in het hoofd bestonden. Voor het eerst in de geschiedenis, tijdens de Eerste Wereldoorlog, zag de psychiatrie mainstream worden, terwijl regeringen en legers zich inspanden om het fenomeen shellshock te begrijpen.
Oorspronkelijk werd gedacht dat het werd veroorzaakt door fysieke schade aan de hersenen. Shellshock werd al snel bekend als een mentale reactie op de gruwelen van loopgravenoorlog. Verontrustend genoeg was het ook een die de scheidslijnen tussen klassen overschreed: in Groot-Brittannië merkten ambtenaren ongemakkelijk dat de verhouding tussen officieren en aangeworven mannen die door shellshock onbekwaam waren 1: 6 was. De verhouding van gezonde officieren tot gezonde dienstplicht was 1:30. Het was pijnlijk duidelijk dat er iets aan deze nieuwe stoornis gedaan moest worden.
Dat 'iets' was de ontwikkeling van psychiatrische methoden. Terwijl sommigen grimmig waren, zoals elektrische schokbehandeling. anderen toonden een nieuw niveau van begrip voor psychische stoornissen. Bij Lennel in Engeland werd de vrouw van Winston Churchill Lady Clementine een vroege aanhanger van ergotherapie, een behandeling die nog steeds wordt gebruikt. Andere behandelingen - zoals rust, rehabilitatie-activiteiten en de 'praatkuur' - werden normen. Deze lijdende soldaten zijn door hun superieuren misschien als een bron van schande beschouwd, maar hun behandeling opende de deur naar psychotherapie in het leger, waarvan de positieve effecten nog steeds te zien zijn.
8 De VN
Hoewel de VN werd geboren uit de as van Auschwitz, Stalingrad en Hiroshima, waren het de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog die het huidige formaat mogelijk maakten. In de onmiddellijke nasleep van de overwinning van de geallieerden, werd besloten een organisatie op te zetten om te voorkomen dat een dergelijke grootschalige oorlog ooit nog zou plaatsvinden. Het resultaat van een unie met 42 landen stond bekend als de Volkenbond.
Tegenwoordig wordt de League met recht als een grap gezien. Het was zwak, vatbaar voor onderlinge strijd, en uiteindelijk faalde het in zijn enige doel om een nieuwe wereldwijde oorlog te stoppen. Maar het legde de basis voor alles wat we in de moderne VN herkennen. Het idee van een internationale rechtbank groeide uit de poging van een League of Nations om zichzelf op te richten. Het VN-mandaat van "vredeshandhaving" is ook afgeleid van de Liga, evenals de Internationale Arbeidsorganisatie.
En je kunt maar beter geloven dat de VN een aantal geweldige dingen in de wereld heeft gedaan. Voor elke mislukking (zoals Rwanda of Bosnië) hebben ze een hele lijst van incidenten waarvan ze stopten om zich te ontwikkelen tot regelrechte oorlog - en oorlogen die ze stopten om genocides te worden.
7 A Sterk Noord-Amerika
Zo hard als het nu lijkt te geloven, was Noord-Amerika vóór 1914 in feite een opstapje. De grote spelers op het wereldtoneel waren allemaal Europees. Groot-Brittannië was het machtigste land op aarde en Frankrijk, Duitsland en Rusland domineerden hele continenten. De Duitsers kenmerkten de militaire kracht van Amerika (niet onnauwkeurig) als ergens "tussen België en Portugal."
Dat is allemaal veranderd met de Eerste Wereldoorlog. De Europese grootmachten op het vasteland waren fysiek verwoest en Groot-Brittannië werd gegrepen door de ergste recessie in 100 jaar. Het resultaat? Amerika, nieuw aangemoedigd door zijn beslissende rol in de oorlog, zou kunnen ontstaan als een volledig gevormde supermacht.
Maar de VS was niet de enige natie op het continent die hiervan kon profiteren. Dankzij premier Borden en de sleutelrol van het land ter ondersteuning van de geallieerden, werd Canada moedig genoeg om uit de schaduw van Groot-Brittannië te stappen, zijn eigen plaats bij de Volkenbond te eisen en de publieke overgang van "voormalige kolonie" naar gerespecteerde natie te maken. Zelfs Mexico, dat had geweigerd het conflict aan te gaan, kreeg een milde economische impuls op het hoogtepunt van zijn revolutie.
6 Luchtvaart
Alle oorlogen brengen hun eigen technologische vooruitgang met zich mee, maar nergens is dit duidelijker geweest dan in de snelle ontwikkeling van de luchtvaart tijdens de Eerste Wereldoorlog. Vóór het conflict was vliegreizen een gevaarlijke, sportrijke kerel die werd geleid in gammele dubbeldekkers. Tegen het einde was het klaar om een industrie te worden.
Dankzij oorlogszuchtige regeringen die absurde sommen geld in de technologie goten, werden vliegtuigen veilig en in staat om lange afstanden te vliegen. In 1919 maakten John Alcock en Arthur Brown de eerste non-stop transatlantische vlucht met behulp van een aangepast gevechtsvliegtuig uit de Eerste Wereldoorlog. Het kostte hen minder dan 17 uur, een schijnbaar onmogelijke korte tijd in de dagen van een weeklange overtochten op schepen. Dankzij de zeppelin-technologie, die tijdens de Duitse oorlogsinspiratie pionierde, kwamen ook de eerste reguliere commerciële vluchten tussen Europa en Noord- of Zuid-Amerika beschikbaar, waarmee de weg werd geëffend voor de reguliere routes van vandaag. Dat is voordat we zelfs op andere ontwikkelingen stappen, zoals de geboorte van vliegdekschepen.
5 Verbod op chemische wapens
In een oorlog van zo'n onvoorstelbaar leed en brutaliteit, is het moeilijk om één 'slecht' moment te vinden. Maar het gebruik van chemische wapens op het slagveld van Frankrijk kan dat wel zijn. Tussen 1915 en 1918 werden aan beide kanten honderden tonnen chloor, fosgeen en mosterdgas gedeponeerd. Het resultaat was ernstige longschade, verbrande en blaren huid, blindheid en zelfs de dood voor honderdduizenden mannen. De schade toegebracht door deze wapens creëerde zoveel wijdverspreide publieke afkeer dat het direct leidde tot de totstandkoming van het Protocol van Genève.
Onder leiding van de VS probeerde het protocol om te voorkomen dat chemische wapens ooit weer zouden worden gebruikt en het was opmerkelijk succesvol in dit doel. Volgens het Internationale Rode Kruis werd het Protocol gerespecteerd in bijna elk conflict vanaf 1925, een opmerkelijke prestatie die alleen werd geëvenaard door de wereldwijde afwijzing van kernwapens na de Tweede Wereldoorlog.
Hoewel het protocol zelf al lang is verdrongen door nieuwere verdragen, worden de effecten ervan vandaag nog steeds gevoeld. De aanhoudende herinnering aan de mosterdgasaanvallen in Ieper is de reden dat onze troepen niet naar huis komen uit Afghanistan, vervormd door chemische agenten. Het is ook de reden waarom de Sarin-aanval in Syrië zo schokkend was. Het kan een kleine troost zijn voor hen die in Frankrijk hebben geleden, maar door hun vreselijke ervaringen hoefden er maar weinig mensen ooit zo'n gruwel te ervaren.
4 Bloedtransfusies
Bloedtransfusies zijn een van die dingen die we nu bijna als vanzelfsprekend beschouwen. Maar pas in 1912 stonden ze bekend als een super-riskante procedure met een stratosferisch hoog sterftecijfer. Dat is allemaal veranderd met het uitbreken van de oorlog.
Net als bij plastische chirurgie werden artsen in de Grote Oorlog gedwongen om risico's te nemen en nieuwe transfusietechnieken uit te proberen of hun patiënten te zien sterven aan de pijnlijke sterfgevallen. Bijna alles wat we associëren met succesvolle transfusies kwam van deze wanhoop. In 1916 introduceerde Bruce Robertson van het Canadese leger de techniek van het gebruik van een injectiespuit en canule om bloed bij een stervende patiënt te krijgen. Tot dat moment hadden artsen letterlijk de aders van een gezond persoon moeten openen en hun bloed rechtstreeks in de gewonden moeten pompen.
Snel een jaar vooruit en Oswald Robertson van het Amerikaanse leger werd de eerste persoon op aarde die besefte dat je bloed kon verzamelen en opslaan voor toekomstige transfusies. Dat klopt: u kunt majoor Oswald en de Eerste Wereldoorlog direct bedanken voor het bestaan van bloedbanken, iets dat miljoenen levens heeft gered.
3 Poëzie en kunst
De Eerste Wereldoorlog inspireerde niet alleen de vreemde kant, het is ook direct verantwoordelijk voor enkele van de grootste werken in de literatuur.
Neem het werk van Isaac Rosenberg. Een arme East End-jood uit Londen, Rosenberg documenteerde de gruwelen van loopgravenoorlog in verzen die vandaag ongelooflijk krachtig blijven. Hij was ook niet de enige. Een hele cohort van Engelse dienstplichtigen onder leiding van Siegfried Sassoon en Wilfred Owen hebben samengespannen om werken te maken die nu worden beschouwd als de beste die de Engelse taal ooit heeft geproduceerd. Andere landen zagen vergelijkbare stijgingen in de literatuur. Canadese John McCrae's Flanders Field wordt nog steeds over de hele wereld bestudeerd, terwijl in Frankrijk Guillaume Apollinaire eigenlijk het surrealisme uitvond.
Maar het was niet alleen poëzie die de Grote Oorlog inspireerde. Schilderen, toneelstukken, romans en muziek werden allemaal getransformeerd in het licht van deze gigantische catastrofe. Zonder de oorlog zouden we waarschijnlijk niet het beste werk van kunstenaars hebben die zo divers zijn als Ernest Hemmingway, Otto Dix, Virginia Woolf, Arnold Schoenberg of John Dos Passos.
2 Rechten van de vrouw
Als je als vrouw geboren was voorafgaand aan Word War I, betekende het leven meestal een overhaast huwelijk, jaren van huiselijk gezwoeg en helemaal geen zeggenschap over hoe jouw land werd bestuurd. Dat is allemaal veranderd met de Grote Oorlog.
Plots hadden politici vrouwen nodig uit het huis en aan het werk. In de VS werden 30.000 vrouwen actief betrokken bij de diensten, met vele duizenden meer in de marge. In Groot-Brittannië betraden minstens twee miljoen vrouwen het personeelsbestand, veel leervaardigheden die voorheen verboden waren voor iedereen zonder penis. Het resultaat van deze plotselinge sociale transformatie was diepgaand. In Groot-Brittannië kwam er een einde aan het tijdperk van vrouwen in de werkende klasse die hun brood verdienden als dienaren. In de VS werden Afrikaans-Amerikaanse vrouwen zelfs in het leger gebracht.
Maar er komt niets in de buurt om de stemming te krijgen. Na de oorlog werd president Woodrow Wilson zelf een vurig voorvechter van het vrouwenstemrecht. Dankzij de offers van vrouwen in de oorlog maakte de 19de wijziging in 1920 vrouwen tot gelijke burgers. In Groot-Brittannië waren de dingen trager maar niet minder epoch schudden. In 1918 kreeg 40 procent van alle vrouwen (die ouder dan 30 die eigendom hadden) vrijspraak gekregen, en begon de gestage mars naar gelijkheid.
1 Democratie verspreiden
Toen Groot-Brittannië de oorlog in 1914 begon, kon het geen enkele democratie van de verbeelding worden genoemd. Het land werd gerund door extra's van Downton Abbeyen dat het werken in de klas normaal gesproken niet het hebben van een stem betekende. De rest van Europa was over het algemeen niet veel beter. Het was een wereld voor aristocraten en bisschoppen, niet voor gewone mensen. Toen de oorlog uitbrak, hadden veel van die gevechten geen zeggenschap over de manier waarop het land waar ze voor stierven werd gerund.
De oorlog heeft dat allemaal veranderd. In Groot-Brittannië werd het oude klassensysteem een slag toegebracht waarvan het nooit volledig hersteld is. Als een direct gevolg van alle gemaakte offers, heeft de regering een wet aangenomen waarbij alle mannelijke burgers ouder dan 21 jaar worden gestemd, ongeacht hun locatie of inkomen. Een decennium later zou een amendement op de wet gelijke stemrechten op vrouwen uitbreiden. Over het hele continent begonnen sociale bewegingen te bloeien met de rechten van gewone mensen in hun hart. Voor het eerst in de Europese geschiedenis begonnen ideeën van gelijkheid in bijna elk land wortel te schieten.
Het lijdt geen twijfel dat de Eerste Wereldoorlog een ramp was. Maar het is geruststellend om te weten dat zelfs buiten het ergste conflict in de Europese geschiedenis nog een aantal goede (hoe klein ook) kan ontstaan.
Morris is een freelance schrijver en een nieuw-gekwalificeerde leraar, nog steeds naïef in de hoop een verschil te maken in het leven van zijn studenten. U kunt uw nuttige en minder dan nuttige opmerkingen naar zijn e-mail sturen of een aantal andere websites bezoeken die hem op onverklaarbare wijze inhuren.