10 vreemde momenten in de geschiedenis van de Nobelprijzen
De Nobelprijzen worden beschouwd als de meest prestigieuze prijzen ter wereld, waardoor het begrijpelijk is dat de prijsaankondigingen altijd groot nieuws zijn en iedereen een mening heeft, of ze nu blij zijn met de prijs of niet. Hoewel veel van de gegeven prijzen duidelijk welverdiend zijn, en degenen die verantwoordelijk zijn voor het waarborgen van de integriteit van het proces hard werken om hoge normen te handhaven, worden de Nobelprijzen nog steeds vaak geteisterd door controverses. Soms geven de prijzen echter niet altijd aanleiding tot controverse, maar tot algemene vreemdheid. Sommige beslissingen van de commissie en de standpunten die de afgelopen jaren zijn ingenomen, zijn gewoon verbijsterend geweest.
10 De vreemde onwil van het Nobelcomité om eerdere beslissingen opnieuw te bekijken
Foto credit: MatanyaZoals we eerder hebben vermeld, weigert het Nobelcomité botweg om ooit een beloning in te trekken die ze eerder hebben aangeboden. Voor veel mensen is dit een buitengewoon vreemde beweging vanwege de controversiële beslissingen die vaak zijn genomen, waaronder veel beslissingen die alleen achteraf zichtbaar zijn. Ze hebben awards toegekend aan mensen zoals Yassar Arafat, die controversieel was omdat ze betrokken was bij en het organiseren van terroristische aanslagen. Ze gaven Egas Moniz ook een prijs voor zijn uitvinding van de lobotomie. Ondanks de repercussies van sommige objectief slechte beslissingen in het verleden, heeft het Nobelcomité niet alleen niet de intentie om eerdere onderscheidingen opnieuw te bekijken, maar gelooft dat ze het volste recht hebben om dit niet te doen.
Bij het schrijven van een artikel om de beslissing over de Egas Moniz-kwestie vele decennia later te verdedigen, zijn degenen die verantwoordelijk zijn voor de awards duidelijk waarom ze niet de behoefte voelen om iets terug te halen. In wezen hebben ze het gevoel dat de commissie de juiste beslissing heeft genomen op basis van de informatie die toen beschikbaar was en dat de lobotomie op dat moment de beste behandeling was. Met andere woorden, het Nobelcomité gelooft niet in het veranderen van hun prijzen op basis van achteraf; ze baseren zich alleen op de kennis die ze tijdens het nominatieproces hebben kunnen opdoen. Zoals je je kunt voorstellen, is dit een zwakte in de prijzen, omdat dit kan leiden tot onherroepelijke beloningen voor wetenschappelijke ontdekkingen die later worden vernietigd.
9Gunter Grass en het anti-Israëlische gedicht
Foto credit: Florian KGunter Grass is een Duitser die de Nobelprijs voor de Literatuur won. Een tijdlang was hij nauwelijks een controversiële figuur en hij werd gerespecteerd in de literaire wereld. Sterker nog, hij had zelfs sterke steun in zijn geboorteland Duitsland vanwege zijn politieke opvattingen - hij vindt dat Duitsland moet worden geconfronteerd met wat het in zijn recente verleden heeft gedaan en niet verbergen. Ondanks deze opvattingen was hij echter nog steeds controversieel vanwege zijn vermeende antisemitisme.
Het begon allemaal toen Grass een paar jaar geleden toegaf dat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog daadwerkelijk lid was van de SS. Hoewel dit in het begin veel opschudding veroorzaakte, waren mensen redelijk bereid om hem te vergeven, aangezien hij nog geen volwassene was toen de oorlog eindigde.
Een gedicht dat hij een paar jaar geleden schreef, plaatste hem echter in een negatief daglicht op de internationale radar. Hoewel het gedicht duidelijk geen vooroordeel heeft tegen het Joodse volk in het algemeen, is het uiterst kritisch over Israël. Uit de vertaling van het gedicht blijkt dat Grass gelooft dat Israël een agressief land is en waarschijnlijk net zo gevaarlijk of zelfs gevaarlijker is dan Iran. Hij is ook van mening dat de recente deals die de Duitse regering met Israël heeft gesloten om hen te voorzien van onderzeeërs met nucleaire capaciteiten uiterst onverantwoordelijk zijn. Kortom, hij gelooft dat Israël een onstabiele natie is met potentieel nucleair vermogen en dat het hypocriet is om Iran te straffen voor nucleaire ontwikkeling en niet voor Israël. De Israëlische regering was natuurlijk verbolgen door het gedicht, terwijl Grass vreesde dat zijn woorden ertoe zouden leiden dat mensen hem een antisemiet zouden noemen.
8De winnende reeks van de Curie-familie
Marie Curie staat bekend om haar pionierswerk in ons begrip van radioactiviteit en voor haar ontdekking van de elementen van polonium en radium. Ze is ook meestal de eerste persoon die wordt genoemd wanneer iemand vraagt om een buitengewoon succesvolle en briljante vrouwelijke wetenschapper - een prestatie die nog indrukwekkender was gezien de periode waarin ze leefde. Veel mensen realiseren zich echter niet de volle omvang van het merk van haar familie over de Nobelprijzen.
Om te beginnen won Marie Curie voor het eerst een Nobelprijs voor de natuurkunde voor haar werk met radioactiviteit. Een man genaamd Dr. Henry Becquerel had ontdekt dat bepaalde mineralen straling uitstraalden, en Marie Curie - met wat hulp van haar echtgenoot Pierre - bedacht een uitstekend systeem om de stralingsniveaus te meten. Deze eerste prijs werd gedeeld met Dr. Becquerel en haar man, maar Marie zelf was nog niet klaar.
Ze ging ook een Nobelprijs voor de Scheikunde winnen - ditmaal als erkenning voor haar ontdekkingen van radium en polonium. Om het af te sluiten, slaagden Marie en Pierre's dochter en schoonzoon er ook in om een Nobelprijs voor de chemie te halen voor hun onderzoek naar kunstmatige radioactiviteit. Zeer weinig mensen hebben zelfs twee Nobelprijzen gewonnen en niemand is in de buurt gekomen van de winning streak van de Curies.
7De vrijgevigheid van moeder Theresa
Moeder Theresa was misschien niet perfect; haar organisatie werd beschuldigd van duistere praktijken in de manier waarop ze met haar geld omging en net als alle andere mensen had ze haar persoonlijke fouten. Dat gezegd hebbende, terwijl er mensen zijn die het niet eens zijn met haar politieke opvattingen - vooral over abortus - zou niemand beweren dat Moeder Theresa een zelfzuchtig persoon was.
Ze stond erom bekend dat ze bijna elk moment van haar leven besteedde aan haar missie om de armsten van de armen te helpen - mensen die zichzelf niet konden helpen. Ze gaf alle persoonlijke luxe in haar leven op en had in het algemeen alleen de meest kale accommodaties.Vanwege haar werk over de hele wereld besloot het Nobelcomité haar te eren met de felbegeerde Nobelprijs voor de Vrede. Om de prijs te ontvangen, moest Moeder Theresa voor de ceremonie naar Oslo, Noorwegen reizen en deelnemen aan een speciaal banket ter ere van de winnaar.
Hoewel het misschien niet zo goed gaat om een leven van nederigheid te leiden en de meest prestigieuze prijs ter wereld te accepteren, was het ook een gelegenheid om licht te werpen op het werk dat haar organisatie deed om de armen en zieken te helpen. Hoewel ze de prijs wel accepteerde in de hoop dat ze haar boodschap verder zou kunnen brengen, had ze nog steeds problemen met de manier waarop de prijsuitreiking was opgezet. Het banket in Oslo was een dure aangelegenheid, en ze vond dat ze het helemaal zonder konden stellen. Ze vertelde de organisatoren dat ze niet geïnteresseerd was in het bijwonen van het banket en gebruikte het geld dat zou zijn uitgegeven om de armen te voeden.
6Het 50-jarig statuut van geheimhouding
Vaak wordt een beslissing genomen door het Nobelcomité dat niet veel zin lijkt te hebben, en mensen willen dat ze de redenering erachter beter zouden kunnen begrijpen. En soms horen we speculaties in de media over wie genomineerd is en wie er zal winnen, maar zelden zijn de geruchten bijna accuraat. De reden dat de media zo vaak verkeerd zijn, en de reden waarom er niet veel begrip is voor de reden waarom de Nobelprijscommissie veel van hun beslissingen heeft genomen, is te wijten aan het ontwerp van het hele proces.
Het Nobelcomité heeft een 50-jarig statuut als het gaat om het bewaren van geheimhouding. Alle informatie met betrekking tot wie werd genomineerd, wat er over hen werd gezegd en hoe de beslissing werd genomen, zijn allemaal verzegeld gedurende ten minste 50 jaar, en er is strikte geheimhouding over de daadwerkelijke procedure. Om het nog moeilijker te maken, wordt niet alles met betrekking tot het proces zelfs maar opgenomen of opgeschreven in de eerste plaats, dus zal er slechts enige informatie beschikbaar zijn, zelfs wanneer de beperking op is.
Het declassificatieproces heeft recent tot een ontdekking geleid dat J.R.R. Tolkien was jaren geleden genomineerd voor de Nobelprijs voor Literatuur door zijn goede vriend C.S. Lewis, maar het Nobel-comité verwierp zijn schrijven, in wezen zeggend dat het van slechte kwaliteit was en niet overeenkwam met hun normen.
5 De Nobelprijs herwerken
Hoewel het een zeldzaamheid is, worden soms Nobelprijzen om de een of andere reden afgewezen. In een zeldzaam en opmerkelijk geval werd de Nobelprijs voor de Vrede zelf geweigerd. De prijs werd gezamenlijk toegekend aan Henry Kissinger en Le Duc Tho uit Vietnam voor een wapenstilstand tussen Noord- en Zuid-Vietnam. De onderhandelingen duurden jaren en waren vol complicaties, achterkamertjes politiek handelen en algemeen wantrouwen. Het Nobelcomité was van mening dat de wapenstilstand belangrijk genoeg was om een Nobelprijs toe te kennen aan de betrokken leiders, maar het was niet zonder een eigen deel van de controverse.
Een paar leden van de commissie namen ontslag om tegen de beslissing te protesteren, hoewel het onduidelijk is op welke delen daarvan zij het niet eens waren en Kissinger niet persoonlijk naar de 'helft' van de prijs ging. Le Duc Tho zelf weigerde deel te nemen aan de prijs. Het eerste dat in je opkomt is dat hij het niet wilde delen met Kissinger (die bekend stond om zijn 'diplomatie' die grenst aan oorlogsmisdaden), maar dat hij echt voelde dat echte vrede niet was vastgesteld, en dus ook niet het gevoel hebben dat de prijs gepast was.
In een iets minder vrijwillige zaak had de schrijver Boris Pasternak van de USSR de roman geschreven Dokter Zhivago, die niet voorbij de Russische censors van die tijd kwam, maar uiteindelijk in het buitenland werd gepubliceerd. Toen het een Nobelprijs voor de Literatuur won, waren de Sovjetautoriteiten boos omdat ze er slecht uitzagen, aangezien ze de roman niet hadden toegestaan om in Rusland te verspreiden.
In eerste instantie accepteerde Pasternak de prijs, maar hij werd uit de Sovjet Writers Union gezet en een week later veranderde hij "vrijwillig" van gedachten en weigerde hij de prijs. Zoals gewoonlijk weigerde het Nobelcomité van gedachten te veranderen. Ze konden geen ceremonie houden, maar ze beschouwen hem nog steeds als de winnaar van de Nobelprijs voor Literatuur.
4De aantijgingen van de corruptie bij AstraZeneca
In 2008 werd de Nobelprijs voor de geneeskunde toegekend aan Harald Zar Hausen voor onderzoek naar baarmoederhalskanker. Hij had geconstateerd dat de patiënt in de meeste gevallen van baarmoederhalskanker eerder het humaan papillomavirus (HPV) had opgelopen en het verband tussen het virus en de ziekte had bewezen. Dit klinkt op zich zeker als een Nobelprijs-waardige prestatie, en niemand twijfelt aan de capaciteiten van de gewaardeerde viroloog, maar zijn prijs werd niettemin snel overschaduwd door een mogelijk corruptieschandaal.
Het blijkt dat het bedrijf dat de meeste vaccins voor de behandeling van HPV bezit, AstraZeneca is. Het bedrijf zou hier veel van kunnen krijgen, omdat hun producten voor HPV als veel belangrijker en nuttiger zouden worden beschouwd - ze zouden kunnen beweren dat het helpt bij het voorkomen van baarmoederhalskanker, bijvoorbeeld bij HPV. Nu, alleen omdat een bedrijf winst dreigt te maken, betekent niet dat ze in het geheim aan de touwtjes trekken, maar ze sponsorden net zo goed zowel Nobel Media als Nobel Web en er werd snel een strafrechtelijk onderzoek geopend.
Hoewel de webproperty's die ze hebben gesponsord geen directe invloed hebben op de prijzen zelf, is het vervelend dat ze een financieel belang hebben in alles wat ermee samenhangt. Tot overmaat van ramp hadden twee van de commissieleden die de ontvanger van de prijs hadden gekozen banden met het bedrijf en een van hen was lid van de raad van bestuur.
3De fout Johannes Fibiger
Fotocredit: Wellcome ImagesZoals je weet, weigert het Nobelcomité botweg een prijs ooit te herroepen, ongeacht hoeveel iemand het niet verdient, maar er zijn waarschijnlijk momenten waarop ze zouden wensen dat ze van gedachten zouden zijn veranderd.Van deze voorbeelden zou de meest waarschijnlijke manier om hen echt een pauze te geven het verhaal zijn van de prijs van Johannes Fibiger. Dit was in het begin van de 20e eeuw en toen was het Nobelcomité iets sneller dan nu om prijzen op het gebied van de wetenschap toe te kennen. Wetenschappers werkten furieus in een poging de oorzaak van kanker te begrijpen (zoals ze nog steeds zijn). Velen van hen hoopten dat er een reden was waarom ze konden aankloppen en zo een permanente remedie voor het probleem kregen. Helaas betekende dit dat ze iets te snel ergens op zouden springen, ook al leek het te mooi om waar te zijn.
Fibiger had ratten bestudeerd en concludeerde na enig onderzoek dat een specifieke parasitaire wormSpiroptera neoplastica- was de oorzaak van kanker zelf. Zijn resultaten werden niet goed doorgelicht door de wetenschappelijke gemeenschap, of door het Nobelcomité zelf, en uiteindelijk ontving hij een Nobelprijs voor zijn 'ontdekking'.
We kunnen vertellen dat zijn conclusies onjuist zijn omdat kanker nog steeds een ernstige kwestie is, maar de Nobelcommissie is zoals altijd niet van plan om de prijs nu of ooit te schrappen. Hoewel ze een prijs niet zullen verwijderen, hebben ze sindsdien geprobeerd om meer voorzichtig te zijn met het toekennen van dergelijke prijzen aan de wetenschappen als ze er zeker van kunnen zijn dat de ontdekking bestand is tegen de strengheid van wetenschappelijke testen door de jaren heen. Helaas was deze strategie niet bijzonder goed voor hen, want ze gaven Egas Moniz nog steeds een Nobelprijs voor het introduceren van de wereld in de verschrikkingen van de lobotomie, tientallen jaren later.
2Hitler heeft de werken gegomd
Hitler staat erom bekend misschien wel de meest kwaadaardige persoon in de recente geschiedenis te zijn en iedereen is zich goed bewust van de oorlogsmisdaden en andere gruweldaden waarvoor hij verantwoordelijk is. Onder de meest bekende zijn de concentratiekampen die verantwoordelijk waren voor zo'n vreselijke hoeveelheid marteling en moord. In 1936 vond Hitler een prijs die begiftigd was aan Carl von Ossietzky - een gevangene in een van zijn beruchte concentratiekampen en een journalist die het geheime herbewapeningsprogramma van Duitsland blootlegde - en was gedurende het hele evenement grondig overstuur. In een beweging die alleen als een driftbui kan worden bestempeld, heeft Hitler een wet aangenomen om te voorkomen dat andere Duitsers opnieuw een Nobelprijs krijgen.
Dit was ongemakkelijk voor Duitsland en verschillende wetenschappers die in die tijd aan projecten werkten binnen zijn grenzen. Slechts een paar jaar later werden drie Nobelprijzen in de wetenschappen toegekend aan Duitse wetenschappers, maar vanwege het edict van Hitler konden ze de prijs niet volledig opeisen. Het was misschien niet zo maar de impliciete kritiek op een prijs aan iemand die hij gevangen hield, dat de boos geworden Hitler-Hitler in het verleden was genomineerd, maar nooit serieus in aanmerking was genomen voor de grote prijs zelf. Het kan best zijn dat een deel van zijn edict jaloezie was dat hij de prijs niet werd aangeboden. Natuurlijk zijn historici duidelijk dat de daadwerkelijke kansen dat Hitler's benoeming serieus werd genomen, slank waren tot nul, maar een man met een ego zo gigantisch als Hitler heeft de dingen misschien anders gezien.
1Controverse over eurocentrische vooringenomenheid in literatuur
De Nobelprijscommissie is nooit een vreemdeling geweest van controverse, maar dat is meestal redelijk verwacht als het gaat om iets dat zo prominent is als de Nobelprijs voor de Vrede. Maar zelfs enkele van de minder prestigieuze prijzen zijn niet zonder grote controverses, en literatuur heeft vooral de neiging om mensen te laten gonselen.
Een paar jaar geleden veroorzaakte Horace Engdahl, de secretaris van de commissie die verantwoordelijk was voor de Nobelprijs voor Literatuur, opschudding toen hij duidelijk maakte dat hij niet verwachtte dat Amerikanen de prijs voor een lange tijd zouden winnen, omdat hij hun focus was te Amerikaans gebaseerd en ze hadden niet genoeg grip op het grotere plaatje dat literatuur was. Sterker nog, hij verklaarde zelfs ondubbelzinnig dat hij nog steeds gelooft dat Europa "het centrum van de literaire wereld" is, wat in feite een openlijke erkenning is van vooringenomenheid.
Terwijl sommigen misschien denken dat Amerikaanse klachten alleen de VS zijn die vragen om meer dingen die het niet verdient, is het belangrijk op te merken dat de literaire prijs nauwelijks is gegaan naar iemand die niet uit Europa is in de laatste paar decennia - de VS is nauwelijks de enige niet-Europees land om regelmatig van de prijs te worden onthoofd. Niet lang na de opmerkingen van Engdahl, werd hij vervangen door een nieuwe secretaris die publiekelijk verklaarde dat hij gelooft dat het probleem niet ligt bij het schrijven van andere landen, maar bij het Nobel-comité. Hij voelt dat ze een eurocentrisch vooroordeel hebben als het gaat om literatuur, omdat dit de achtergrond is waar ze het meest vertrouwd mee zijn, en hoopt het probleem in de toekomst aan te pakken.