Delen:
10 goede dingen die we te danken hebben aan de zwarte dood
Yersinia pestis. Wie zou denken dat een dergelijk microscopisch organisme in de ingewanden van een geïnfecteerde vlo een omwenteling zou kunnen veroorzaken in de menselijke samenleving?
De meest verschrikkelijke pest die de mensheid heeft gezien, de zwarte dood van de 1340s heeft naar schatting 75 tot 200 miljoen mensen gedood. Voor velen leek het erop dat het einde van de wereld was gekomen. In zekere zin hadden ze gelijk. De 'Grote Sterfelijkheid' beëindigde één wereld en luidde een nieuwe, betere wereld in. Ondanks de verschrikkingen van de builenpest, toonde Europa opmerkelijke veerkracht in zijn overleving.
De zwarte dood, hoe tragisch dat ook was, heeft de wereld misschien een betere plek gemaakt. De volgende verbeteringen aan de maatschappij zouden ongetwijfeld geleidelijk zijn geëvolueerd, maar de zwarte dood was een katalysator. Als speerpunt van verandering liet het de mensheid toe om eerder dan later van de nieuwe omstandigheden te profiteren.
10Gezondere mensen
Menselijke populaties evolueren wanneer ze worden geconfronteerd met ziekte. Genvarianten helpen bepaalde mensen beter tegen infecties dan degenen die deze varianten niet hebben. Mensen met deze heilzame genen hebben de neiging om meer kinderen te krijgen dan degenen die dat niet doen. Dit proces, dat bekend staat als positieve selectie, resulteert in begunstigde genen die in de loop van de tijd aanhouden terwijl inferieure genen uitsterven.
Recente studies hebben aangetoond dat afstammelingen van Europeanen die de pest hebben overleefd, hun genen hebben aangepast om ze resistenter te maken tegen ziekten. Het kan verklaren waarom Europeanen anders reageren dan andere mensen op bepaalde ziekten en auto-immuunziekten. Meer in het bijzonder, codeert een cluster van drie immuunsysteemgenen eiwitten die zich binden aan schadelijke bacteriën, wat een defensieve reactie teweegbrengt. Mensen die op plaatsen leven waar de Zwarte Dood niet ravage heeft, missen deze tolachtige receptorgenen.
De Zwarte Dood kan een gigantisch laboratorium zijn geweest voor natuurlijke selectie om de zwakken en kwetsbaren uit de bevolking te verwijderen. Een analyse van skeletresten op een kerkhof in Londen onthulde dat mensen na de pest een veel lager risico hadden om op elke leeftijd te sterven dan degenen die eerder leefden. Vóór de pest kon slechts 10 procent van de bevolking verwachten dat ze rond de 70 zou leven; na de pest was dat cijfer gestegen tot 20 procent. Deze hervorming van de menselijke biologie, gekoppeld aan de betere diëten die beschikbaar waren na de pest, zorgde ervoor dat Europeanen na de pest veerkrachtiger werden en dus langer leefden. Zoals het gezegde luidt: "Wat je niet doodt, zal je sterker maken."
9De parfumindustrie
Tijdens de Zwarte Dood geloofden artsen onder andere dat giftige dampen de pest veroorzaakten. Ze gebruikten aromatische kruiden om de lucht te zuiveren. Vóór de pest, hadden mensen een lange geschiedenis van het gebruik van parfum, maar met de Zwarte Dood werd het gebruik van persoonlijke ontsmettingsmiddelen echt de woede.
Een van de meest populaire was oranje gemengd met droge kruidnagel. Mensen droegen ook posies van aromatische bloemen. Artsen droegen neuszakken gevuld met kruiden en specerijen. Pomanders, of zogenaamde "amberappels", waren ballen van barnsteen vermengd met musk, aloë, kamfer en rozenwater, gedragen rond de nek. Er was grote vraag naar aromatische wateren zoals het brouwsel van rozemarijn, lavendel en alcohol, bekend als Eau de la Reine de Hongrie ("het water van de koningin van Hongarije"), waarvan gezegd wordt dat het de voorloper is van Eau de Cologne ("water uit Keulen) "), Evenals eenvoudigere kruidengeuren voor armere mensen. In het zuiden van Frankrijk werd het gebied rond Montpellier en Grasse beroemd als telers van kruiden en bloemen en als producenten van geurende wateren.
Mensen schuwden badend in de overtuiging dat het de poriën van het lichaam opende en de vuile lucht toestond. In de daaropvolgende eeuwen nam het drinken van zichzelf met parfum om lichaamsgeur te maskeren de plaats in van het nemen van een bad. Wat begon als een beschermende maatregel tegen ziekte, evolueerde geleidelijk tot een sociale gewoonte bij de hogere klassen.
8Hospitals
Vóór de zwarte dood waren ziekenhuizen eenvoudig plaatsen waar de zieken werden geïsoleerd, zodat ze anderen niet zouden besmetten. Een ernstig zieke persoon die een middeleeuws ziekenhuis binnenkwam, was een hopeloze zaak. Alles wat het ziekenhuis kon doen, was beschikken over alle bezittingen die de ongelukkige stakker had en een mis voor zijn ziel zeggen. In feite zorgden deze ziekenhuizen meer voor de ziel dan voor het lichaam, aangezien ziekte en ziekte als straffen voor de zonde werden beschouwd. Ziekenhuizen waren inderdaad religieuze instellingen waar het behandelingsregime van de patiënt bestond uit biecht en gebed. De mis was het centrale aspect van het ziekenhuisleven.
Middeleeuwse ziekenhuizen hadden geen professionele artsen of verpleegsters en werden bemand door monniken en nonnen. Ziekten genezen, hoewel beoefend, stond niet hoog op de agenda en bestond grotendeels uit kruidenbrouwsels. Ziekenhuizen fungeerden ook als hofjes en pensionairs en namen weduwen, wezen, gasten en reizigers op. Het woord 'gastvrijheid' deelt dezelfde Latijnse stam als 'ziekenhuis'.
De grote pest deed de transformatie van het ziekenhuis van een liefdadigheidsinspanning naar een plek beginnen waar de zieken voor behandeling gaan. Met zo velen getroffen door de ziekte, werden de ziekenhuizen gedwongen om hun veelvoudige functies als manierstations en armenhuizen op te geven zodat zij zich op de zieken en het sterven konden concentreren.
Tegelijkertijd waren er belangrijke veranderingen in de medische praktijk. Het falen van de traditionele geneeskunde om de pest te stoppen werd geanalyseerd en besproken en nieuwe ideeën naar voren gebracht. De geneeskunde was niet meer theoretisch en tekstgebonden en werd meer observerend en praktisch. Anatomie en chirurgie werden onderdeel van het medische programma aan universiteiten. Van een bijzondere filosofie te zijn geworden, ontwikkelde de geneeskunde zich tot een praktische fysische wetenschap.
Omdat professionele artsen meer centraal kwamen te staan in de operaties van een ziekenhuis, waren medische diensten gespecialiseerd en ontstonden er ziekenhuizen of afdelingen die zich bezighielden met verschillende categorieën ziekten.
7Sex Comedies
In de Middeleeuwen veroordeelden religieuze autoriteiten alle seculier vermaak als het werk van de duivel. Maar velen begonnen aandacht te schenken aan de therapeutische krachten van het lachen (de Bijbel zelf zegt dat "een vrolijk hart goed is als een medicijn"). Verdedigers van niet-religieuze literatuur voerden aan dat een goede christen nood had aan uitstel van harde geestelijke strijd, en komedie in het bijzonder kon een patiënt helpen bij het opladen.
De pest heeft deze opvatting verder versterkt. Traktaten verspreid tijdens de pestilentie gaven het volgende recept: "Degene die zichzelf gezond wil houden en tegen de dood wil strijden tegen pest, moet woede en verdriet ontvluchten, de plaats verlaten waar de ziekte bestaat en zich associëren met vrolijke metgezellen." Artsen geloofden letterlijk dat lachen kon genezen ziekte.
De Decameron door Giovanni Boccaccio, misschien wel het eerste werk van literatuur als entertainment in Europa, was een komedie. Geschreven in 1352, het bestaat uit 100 verhalen over liefde en andere tegenslagen verteld door een groep dames en heren verborgen voor de Zwarte Dood. Om zijn werk aantrekkelijk te maken voor alle klassen, gebruikte Boccaccio ongegeneerd seksuele humor als een dominant thema. Omdat seks en religie de twee dingen waren die mensen op dat moment gemakkelijk begrepen, De Decameron weeft religie en seks in haar schunnige verhalen. Seks is impliciet in plaats van expliciet, om niet meer conservatieve leden van de samenleving te beledigen. Eén verhaal vertelt bijvoorbeeld over een monnik die een mooi meisje verleidt door haar te vertellen dat ze God beter kan behagen door hem zijn "duivel" in haar "hel" te laten zetten.
Moderne fictie als een genre werd geboren met de Decameron. Het was de eerste die verhalen over gewone mensen in echte situaties vertelde. Geoffrey Chaucer gebruikte het als inspiratie voor The Canterbury Tales. Hoe revolutionair dit genre destijds was, is te zien in de verontschuldiging van Chaucer voor elke overtreding die hij met zijn verhalen zou hebben veroorzaakt, en waarin hij uitlegt dat hij trouw moet zijn in het opnemen van de woorden van zijn personages, hoe grof of walgelijk ook. In de 20e eeuw, de Decameron beïnvloed door James Joyce en Ernest Hemingway.
6meer functionele huizen
Het gebrek aan geschoolde ambachtslieden en bouwers na de pest dwong architecten te streven naar eenvoudigere bouwontwerpen. Engelse kerken, bijvoorbeeld, trokken weg van de flamboyante versierde gotiek naar de minder opzichtige loodrechte gotische stijl, zo genoemd vanwege de nadruk op verticale lijnen. De nieuwe stijl maakte meer immense ramen mogelijk, waardoor glas-in-loodmensen meer ruimte kregen voor creativiteit.
Er was ook een toegenomen vraag naar privéruimten in de huiselijke architectuur, misschien een reactie op de pre-pest crowding die de ziekte in staat had gesteld zich snel te verspreiden. Huisplannen in de wereld vóór de pest bestonden uit een hal, die een eenpersoonskamer was die open stond voor de dakconstructie met een open haard. Hier woonde het gezin communaal en ontving het gasten. Armere mensen woonden in houten huizen met lelies en daubpanelen en rieten daken die weinig bescherming bood tegen ratten en ander ongedierte.
Aan het einde van de 14e en vroege 15e eeuw werd de hal verdeeld door scheidingswanden aan één of beide uiteinden. Dit scheidde de bewoners van bedienden, dieren en het vuil van de straten. Soms werden deze eindsecties verder verdeeld in een lagere kamer of salon en een bovenste solarium. In Bodiam Castle hadden privé-kamers zelfs hun eigen latrines. Het gebruik van biezen om de vloer te bedekken, die broedplaatsen voor ongedierte waren, werd verlaten ten gunste van tapijten en vloerkleden. Privéwoningen werden luxueuzer en comfortabeler.
5beloning van het Engels
Je leest dit artikel in het Engels in plaats van in het Latijn vanwege de zwarte dood.
Geletterdheid maakte een geweldige sprong na de pest. Met de dood van bijna alle geletterde monniken die manuscripten met de hand kopieerden, voelden Europeanen de behoefte aan een betere manier om boeken te kopiëren. Dit vormde een stimulans voor de uitvinding van de drukpers. Al snel was Europa overspoeld met boeken. Het renaissance-equivalent van het informatietijdperk was aangebroken, wat leidde tot het wetenschappelijk tijdperk in de volgende eeuwen.
Onder degenen die hoger onderwijs zochten, vormde de angst voor lange reizen en blootstelling aan de pest een reden om lokale universiteiten op te richten. Het aantal universiteiten zag een duidelijke stijging na de pest. Veel professoren die Latijn spraken, waren weggevaagd, dus leraren die vloeiend zijn in deze taal van het hoger onderwijs werden opgevoed vanuit lagere scholen om deze nieuwe universiteiten te stichten. Bijgevolg werden de vacatures in de lagere school opgevuld door leraren die weinig of geen praktische kennis van het Latijn hadden. In plaats daarvan gebruikten ze de volkstaal, en de jaren na de Zwarte Dood zag een groter gebruik van de volkstaal. Boccaccio schreef het Decameron in zijn geboorteland Italiaans, waardoor meer mensen zijn proza kunnen waarderen. Medische en andere praktische teksten waren nu voor velen toegankelijk.
De voorheen slaafse middenklasse, nu aan de macht, kende ook geen Latijn. De daling van het Latijn in Engeland bereikte zijn climax in 1362, toen het Engels de officiële taal van de rechtbanken werd genoemd. In 1385 was Engels de voertaal op scholen. Toen Groot-Brittannië de wereld met haar rijk omgordde, volgde Engels en is nu de lingua franca van de moderne samenleving.
4End Of Feudalism
Feudalisme beschrijft het systeem waardoor een vazal een heer hulde, trouw en loyaliteit verschuldigd was in ruil voor het gebruik van zijn land. De middeleeuwse samenleving werd aldus gestratificeerd in drie verschillende klassen: zij die baden (geestelijken), zij die vochten (edelen en ridders) en zij die werkten (slaven). Deze laagste klasse was altijd prooi voor uitbuiting door machtige landeigenaren.
Het feodale systeem dat boeren belastte met verplichtingen jegens hun heren, werd op zijn kop gezet door de Zwarte Dood. Zoveel boeren stierven tijdens de pest dat velden verlaten werden gelaten en de gewassen ongeoogst werden. Lords werden wanhopig voor arbeiders. De overlevende boeren profiteerden van de schaarste aan arbeid en eisten hogere lonen - in contanten in plaats van in een vriendelijke en eerlijkere behandeling van hun diensten. Voor de eerste keer dicteerden ze de omstandigheden voor hun arbeid. Serfdom had de bron gevonden van zijn macht tegen de adel.
De grote heren hebben de vernieuwde onderhandelingsmacht van de lijfeigen niet neergelegd. In de daaropvolgende jaren na de Zwarte Dood passeerden de koning en de adel wetten die probeerden de status van voor de pest terug te brengen. In 1350 werd het Statuut van de Arbeiders in Engeland gehandhaafd, en trachtte "arbeiders te verhinderen hogere lonen te ontvangen." De ongelukkige wet, samen met de Poll Tax van 1381, veroorzaakte de Boerenopstand.
Maar zelfs de koning had niet de macht om de dramatische veranderingen in de structuur van de middeleeuwse samenleving ongedaan te maken. Voor altijd was de drieledige verdeling van de mensheid verdwenen. De nieuwe vrijheid van de werkende klasse creëerde meer kansen op werk en meer sociale mobiliteit. De vroegere lijfeigenen werkten nu voor zichzelf, niet voor hun heer. Hier was het flauwe schijnsel van het individualisme dat zo dierbaar is in onze moderne westerse samenleving.
3De middenklasse
Vrijheid van feodale verplichtingen gaf veel boeren een glimp van bredere horizonten buiten hun dorp. Meer ambitieuze boeren werden verlicht met een gevoel van doelgerichtheid en stroomden samen naar steden om aan ambachten en ambachten deel te nemen. De meer succesvolle werden rijk. Ze werden een nieuwe middenklasse. Steden werden een bijenkorf van activiteit toen de economie, nu stevig op kasbasis, van start ging. De concurrentie tussen individuele fabrikanten verving langzaam de gilden, die tot nu toe de productievoorschriften en de kosten van goederen dicteerden. De wortels van het kapitalistische systeem waren naar voren gekomen.
Met meer beschikbaar inkomen, konden de nieuwe rijken meer van de luxe die in het oosten kon worden verkregen, betalen. Het verkeer tussen Oost en West stimuleerde de handel en een toename van handelaren en handelaars. Oosterse ideeën, vooral uit de moslimwereld, stroomden naar Europa en stimuleerden een toename in leren. Stedelingen werden zo rijk dat ze wedijveren met de oude landeigen adel. De adel vond de concurrentie niet leuk en in 1329 werd er een welsprekend wet aangenomen die handelaars en hun families verbood om kleding van goud, zilver of zijde te dragen en zichzelf te versieren met juwelen of pels.
Afgezien van het investeren in persoonlijke luxe, gebruikte de middenklasse hun rijkdom om beschermheren te worden van kunst, wetenschap, literatuur en filosofie. Het resultaat was een explosie van culturele en intellectuele creativiteit die we nu de Renaissance noemen.
2 Vrijheid van denken
Het christelijk geloof regeerde alle aspecten van het middeleeuwse leven, van de baarmoeder tot het graf. Maar de wurggreep die de katholieke kerk uitoefende over het leven van mensen en denkwijzen werd door de zwarte dood verbroken.
Welke rudimentaire kennis van de geneeskunde er ook was, werd gebruikt in de context van theologie en spiritualiteit. Maar met geestelijken en monniken die stervende waren met het gewone volk, en zonder antwoorden over de reden waarom de gruwel plaatsvond, openbaarde de Kerk zichzelf zonder clash in het aangezicht van een catastrofe en verloor daardoor de geloofwaardigheid als een exclusieve pijplijn naar God. Veel mensen verloren het geloof of keerden zich naar andere paden van spiritualiteit. Dogma werd in toenemende mate ondervraagd en mensen begonnen voor zichzelf te denken.
De eerste manifestatie van gewone mensen die het priesterschap omzeilden om hun eigen weg naar God te zoeken, was het fenomeen van de Flagellants. Deze mensen zwierven rond in Europa terwijl ze geloofden dat persoonlijk lichamelijk lijden voor hun zonden kon verzoenen. De vervreemding van de kerk beïnvloedde ook de meer intellectuele, en in Engeland begon John Wycliffe de afwijkende mening en rebellie tegen het dogma van de kerk en misbruiken te uiten. Dit zou 200 jaar later leiden tot Martin Luther's uiteindelijke breuk met Rome en het begin van de Reformatie. De sluizen van vrijdenken gingen open en in de volgende eeuwen begon zelfs het bestaan van God te worden betwijfeld, wat leidde tot de Verlichting.
1Humanism
De verschrikkelijke dodentol deed de overlevenden van de Zwarte Dood nadenken over de waarde van het individu. Het vragen van het geloof in het aangezicht van de verschrikkingen van de pest leidde ertoe dat mensen zich meer op het huidige leven concentreerden met zijn wonderen en schoonheid, in plaats van de belofte van een volgend leven. Dit leidde tot een waardering van de kunsten en natuurwetenschappen en een honger naar kennis van de mens. Menselijke inspanningen en prestaties, in plaats van religie, stonden centraal in deze humanistische beweging.
Petrarca (1304-1374) riep een nieuwe antropologie uit die de mens zag als rationele en bewuste wezens, intrinsiek goed en in staat om voor zichzelf te denken. Het verwierp de christelijke doctrine van de zondeval en de resulterende erfzonde. In plaats van menselijke verloochening, benadrukte het de menselijke waardigheid.
De traditionele uitleg van de kerk over de rol van de mens in het universum werd op zijn kop gezet. Niet langer was het ideaal een leven van boetedoening, maar eerder een leven gewijd aan het herstellen van de verloren menselijke geest en wijsheid. Rede en logica werden belangrijker dan geloof. Individuen werden aangemoedigd om hun potentieel te realiseren door middel van een vrijzinnig kunstonderwijs. De mogelijkheden van menselijke creativiteit leken eindeloos en opwindend.
De nieuwe stedelijke middenklasse hielp bij de verspreiding van het humanisme. Deze rijke zakenlieden hebben onvermijdelijk politieke macht gekregen, en daarmee keken ze terug naar klassiek Griekenland en Rome als werkmodellen voor hun bestuur. Er volgde belangstelling voor de literatuur en kunst uit de oudheid.Kunstenaars en auteurs, aangemoedigd door hun beschermheren, keerden bewust de traditionele middeleeuwse stijlen de rug toe en creëerden een nieuwe cultuur. Het was een wedergeboorte - een Renaissance die de basis legde voor onze moderne seculiere samenleving.