Delen:
Top 10 weinig bekende feiten over de oude Griekse democratie
Het is tegenwoordig vrij gewoon om mensen te zien die "meer democratie" eisen of verkondigen dat "dit is hoe de democratie eruit ziet" tijdens bijeenkomsten, protesten en onlusten. Aan de basis, "democratie", die komt van demos ("mensen en kratos ("Macht"), betekent simpelweg "heerschappij van het volk". De Griekse oorsprong van het woord benadrukt het feit dat het oude Griekenland, met name Athene, de democratie aan de wereld heeft nagelaten.
Echter, wanneer moderne mensen schreeuwen om "democratie", is wat zij echt eisen directe democratie binnen een parlementair kader. Een dergelijk systeem is meer te danken aan de Britse traditie dan het oude Griekse voorbeeld. Inderdaad, als iemand de oude Atheense democratie zou herscheppen in de moderne wereld, zouden velen "fascisme!"
Alles bij elkaar bevat de troebele geschiedenis van de democratie veel onnauwkeurigheden of onbekende feiten. De volgende 10 voorbeelden laten zien dat veelvoorkomende opvattingen over de democratie van het oude Athene eigenlijk niet kloppen.
10 Een beperkte democratie
De oude aristocraten van Athene wantrouwden de hoi polloi. Hun sentimenten werden later herhaald door de Romeinse patriciërs en de opstellers van de Amerikaanse grondwet. De aristocraten waren voor het grootste deel van mening dat het vermogen om tijdens de Atheense verkiezingen stemmen uit te brengen, ernstig beperkt moest blijven tot een bepaald deel van de bevolking. In het bijzonder waren bezeten mannen die dienden in het Atheense leger de enige die mochten stemmen.
Dankzij de hervormingen van demagogen en tirannen is het kiesrecht uiteindelijk uitgebreid. In het spoor van Solon beweerden Atheense aristocraten dat alle mannen boven de 20 jaar konden stemmen. Dit komt ruwweg overeen met 10 procent van de totale bevolking. Twee van de grootste demografieën in de stad - vrouwen en slaven - hebben nooit het recht om te stemmen verdiend. Wat dit laatste betreft, betekende dit dat een volle 40 procent van de bevolking van de stad niet kon stemmen.
Ten slotte was de laatste grote beperking van de Atheense democratie het probleem van het burgerschap. Alleen Atheense burgers konden bij elke verkiezing stemmen. Dit betekende dat de zonen van niet-Atheense moeders of vaders niet-vrij waren.
9 Een grote ironie
Een van de grootste staatslieden van Athene was Cleisthenes, de archon van de stad van 525-524 voor Christus. Cleisthenes wordt vaak beschouwd als de belangrijkste grondlegger van de Atheense democratie, grotendeels als gevolg van zijn steun voor de volksvergadering tegen de wensen van de machtige Atheense aristocraten.
Ironisch genoeg was Cleisthenes zelf een edelman en lid van de prestigieuze familie Alcmaeonid. Deze familie produceerde enkele van de meest krachtige tirannen in Athene tijdens de archaïsche periode van de Griekse geschiedenis.
De hervormingen van Cleisthenes bleken cruciaal om burgerschap, niet tribale connecties, de poort naar het kiesrecht te maken. Nogmaals, er is grote ironie hier. Immers, uiteindelijk besliste Athene dat alleen de zonen van Atheense ouders konden stemmen. Een dergelijke wet zou Cleisthenes uitgesloten hebben van het stemmen omdat zijn moeder een burger was van Sicyon.
8 Het eerste democratische rijk
Veel mensen hebben het dwaze idee dat 'echte democratieën' een slechte kamergenoot van het imperialisme vormen. De geschiedenis van Groot-Brittannië, de belangrijkste proselytisator van de parlementaire democratie en de grootste imperiale macht ooit, zou genoeg moeten zijn om mensen ervan te weerhouden te denken dat democratische naties niet ook overwinnaars kunnen zijn.
Inderdaad, Athene kan correct het eerste democratische rijk in de geschiedenis worden genoemd. Hoewel het Atheense rijk officieel de Delian League heette en vermoedelijk een confederatie was van pro-Athene-stadstaten, was de competitie niets meer dan een keizerlijk project.
De Delian League kreeg zijn start na de Griekse overwinning tegen de Perzen in Salamis in 480 voor Christus. Omdat de Atheense marine een buitenmaatse rol speelde in de strijd, stemden verschillende stadstaten in met een wederzijdse veiligheidsalliantie onder leiding van Athene en met het hoofdkantoor op het eiland Delos.
Op het hoogtepunt behoorden zo'n 200 stadstaten tot de competitie. De meeste staten betaalden een jaarlijkse eerbetoon aan Athene. Van zijn kant, Athene gebruikte de competitie om zijn groeiende commerciële en koloniale rijk in de Middellandse Zee te bevorderen. De Delian League zou uiteindelijk worden opgeroepen om de Peloponnesische oorlog tegen Sparta, de grootste rivaal van Athene, te voeren.
7 Sparta's democratie
Athene was verre van de eerste Griekse stadstaat die probeerde de democratie te implementeren. De grootste rivaal van Athene, Sparta, was ook een democratie. Lang gezien als de militaristische en autoritaire antithese van de Atheense democratie, vestigde de regering van Sparta de eerste democratische grondwet in de wereldgeschiedenis. Volgens de meeste verslagen dateert de democratische grondwet van Sparta vóór de periode van 50 tot 200 jaar van vóór de Atheense neef.
Het enige grote verschil tussen de democratie van Sparta en de democratie die in Athene werd ingesteld, was de positie van de monarchie. Terwijl Athene geen monarchie miste, behield de Spartaanse grondwet de monarchie, maar beperkte ze haar bevoegdheden scherp.
Evenzo bevatte het Spartaanse model zowel een Raad van Ouderlingen, waaronder de twee erfelijke koningen van de stadstaten en 28 verkozen vertegenwoordigers, en een lager huis dat was ontworpen om de belangen van de Spartaanse bevolking te behartigen.
Hoewel het wrede militaire regime en het wrede slavernijsysteem van Sparta vandaag de dag niet erg democratisch zijn, kan deze oorlogszuchtige stadstaat terecht beweren de eerste participerende democratie op het vasteland van Griekenland te zijn.
6 Andere democratieën in Griekenland
Er waren andere democratieën naast die in Sparta en Athene. Twee van de meer bekende gevallen zijn te vinden in Argos en het eiland Rhodos.De Argive-democratie duurde alleen van 470 tot 460 voor Christus. Maar in die korte tijd won Argos een reputatie als een door en door democratische stadstaat.
Zelfs de grote Griekse toneelschrijver Aeschylus zong de lof van Argos door van de gelijknamige held van de stad een grote populist te maken ("de mensen, die de stad regeren"). Ondanks zulke gloeiende portretten van Argos ondernam de stad haar eigen campagne van verovering, waaronder de steden Tiryns en Mycenae.
Buiten het vasteland bloeide de democratie op het eiland Rhodos. Het meest bekend om zijn "Colossus" -standbeeld, Rhodos was een democratische staat met een lange geschiedenis voorafgaand aan zijn oorlog met Athene (bekend als de sociale oorlog).
De grote Atheense redenaar Demosthenes bezong de loftrompet over de vrije Rhodians, en toch was het Atheense imperialisme dat Rhodes waarschijnlijk van de democratie en de oligarchie afkeerde. De ongelukkige geschiedenis van de verovering van Rhodos (eerst door de Perzen, later door het Macedonische leger van Alexander de Grote) en arme allianties (met Athene en Sparta) heeft zijn al lang bestaande democratie gedoemd.
5 Democracies buiten Griekenland
De democratische stadstaat was niet het exclusieve eigendom van de Griekse stadstaten. De weinige democratieën buiten Griekenland werden echter allemaal bevolkt door Griekse kolonisten. Op Sicilië flirtte de grote Griekse stad Syracuse kort met democratisch bestuur.
Hoewel Syracuse vooral bekend is om zijn despotische tirannen, beleefde hij zelfs een burgeroorlog waarin zijn tirannieke heerser werd omvergeworpen. Kort daarna werd een democratie in de stad gevestigd, die de grootste en machtigste was van alle Griekse stadstaten op Sicilië.
Syracuse, opgericht door Griekse kolonisten uit Korinthe, had echter hulp. De democratische rebellie van de stad werd ondersteund door andere Siciliaanse stadstaten, waaronder Acragas, Himera, Selinous en Gela. Syracuse's democratie was ook imperiaal van aard en beheerste een groot deel van het zuidoosten van Sicilië. Evenzo omvatte de democratie van Syracuse een grote onderklasse van slaven die bestond uit niet-Griekse inboorlingen, Sicels genaamd.
In het noorden was een andere Griekse stadstaat ook democratisch. Metapontum, nu gevestigd in de Italiaanse provincie Matera, was een oudere Griekse kolonie, opgericht door de kolonisten van Achaean. De stad werd al snel een commerciële grootmacht en misschien wel de allereerste democratie in de hele Griekse wereld. Lang na de val van Athene behield Metapontum een gevoel van krachtige onafhankelijkheid, zelfs zo ver dat hij Hannibal steunde tijdens de Tweede Punische Oorlog.
4 militaire dictators
Warfare was non-stop in het oude Griekenland en gewoon een feit van het dagelijks leven voor de Griekse burgers. Als zodanig vonden Griekse stadstaten het vaak logisch om politicus-generaals en politicus-dictators in tijden van crisis te benoemen.
In Athene en elders was de Strategus een militaire officier die werd gekozen om verschillende taken uit te voeren, niet allemaal zuiver militair van aard. Athene had zelfs een raad van 10 strategi tijdens de overgang van de stad van een tribale gemeenschap naar een stad gebaseerd op burgerschap.
De beroemdste strategus in de Griekse geschiedenis was Themistocles, de Attische generaal die de dag won tegen de Perzen in Salamis. De bekendste Atheense strategus was Pericles, de belangrijkste commandant van de Atheense en geallieerde troepen tegen de Spartanen tijdens de Peloponnesische oorlog.
Boven de strategus waren de archons. Hoewel het een generieke term voor leiders was, vormden de archieven de belangrijkste magistraten van Athene die de taak hadden grote civiele en militaire beslissingen te nemen. De Archon Basileus was de hoofdleider die verantwoordelijk was voor de offers, terwijl de archon polemarchos was de generaal wiens stem als beslissend werd beschouwd tijdens interne debatten.
3 Een korte levensduur
Voor alle lof die op het oude Athene is opgehoopt, duurde de 'gouden eeuw van de Griekse democratie' niet lang. Hooguit bereikte de Atheense democratie zijn hoogtepunt tussen 480 en 404 voor Christus.
Gedurende die tijd was Athene de onbetwiste meester van de Griekse wereld, met koloniën zo ver weg als Spanje en de Krim. Athene was ook de meest welvarende Griekse stad in termen van werkelijke rijkdom en cultureel prestige.
Athene was de thuisbasis van grote dichters, toneelschrijvers en filosofen. Onder zulke hemellichten waren Sophocles, Plato, Socrates, Euripides en Aristophanes. Athene pochte ook op technische wonderen zoals de Tempel van Olympische Zeus en de Akropolis.
Helaas viel deze "Gouden Eeuw" ten gevolge van de overmoed van Athene. Eerst versloeg het succesvolle leger van Sparta Athene tijdens de Peloponnesische oorlog. Vervolgens, na een wijdverbreide opstand tegen de Spartaanse overheersing, genoot Athene een tweede leven als de belangrijkste macht in Griekenland.
Echter, een rampzalige invasie van Sicilië georkestreerd door Alcibiades verzwakte de Atheense marine tot het punt van geen terugkeer. In de vierde eeuw voor Christus veroverde het binnenwaterrijk Macedonië met succes het grootste deel van Griekenland en werd de belangrijkste distributeur van de Helleense cultuur in Afrika en Azië.
2 Het belang van Tyranten
Veel mensen zien tirannen als het tegenovergestelde van democratie. De meest beruchte tirannen van de 20e eeuw waren immers allemaal antidemocratisch, of ze nu communisten waren zoals Joseph Stalin en Pol Pot of fascisten als Benito Mussolini en Adolf Hitler. Een dergelijke revisionistische geschiedenis maakt ons blind voor de waarheid dat tirannen en demagogen het democratische project vaak beter hebben bevorderd dan verkozen functionarissen.
Dit was zeker het geval in het oude Griekenland. De dichter-tiran Solon produceerde ingrijpende hervormingen in het Athene van de zesde eeuw.Solon introduceerde onder meer de liberalisering van de slavenwetgeving (die veel slaven bevrijdde), probeerde de politieke macht tussen de aristocraten en de arme meerderheid opnieuw in evenwicht te brengen en creëerde een nieuw klassensysteem in Athene op basis van verdiende inkomsten. Hij deed dit allemaal met een mandaat van de bevolking van Athene.
De andere belangrijke hervorming van Solon was de oprichting van de Boule, een raad van 400 Atheense mannen die als een moderne senaat werkte. De andere grote democratische tiran was Peisistratos, die voorstander was van de lagere klasse van Athene. Terugkijkend, kan men vroege schaduwen van democratisch populisme zien in de gevallen van zowel Solon als Peisistratos.
1 The Democratic Plays
Vóór het tijdperk van de democratie was het oude Griekenland een overwegend tribale maatschappij waar de rechtsstaat niet ver weg was. Inderdaad, in termen van rechtvaardigheid werden bloedvetes vaak gebruikt om geschillen te beslechten. Dergelijke vetes zouden de eeuwigheid in kunnen gaan.
Toen, ergens in de vijfde eeuw voor Christus, componeerde een Griekse tragedie met de naam Aeschylus de zijne Oresteia trilogie. De drie spelen-Agamemnon, De Libation-dragers, en De Eumenides-hetpicture pre-democratische Griekenland als een angstaanjagende, bloed doordrenkte plaats.
De stukken betreffen het huis van Agamemnon, de held van het epische Griekse gedicht De Ilias. Nadat Agamemnon door zijn vrouw is vermoord, keert koningin Clytaemnestra, zijn zoon Orestes, terug naar Argos om zijn vader te wreken. Orestes vermoordt uiteindelijk zijn moeder, waardoor de vrouwelijke Furies ontketend worden.
In het laatste spel worden de misdaden van Orestes voor de rechter gebracht. De godin Athena besluit in zijn voordeel, en de Furiën worden gepacificeerd en naar de onderwereld gestuurd. Al met al is de Oresteia viert de nieuwe cultuur van democratische wetgeving. Het is ook gezien als een opzettelijk propagandamiddel dat is ontworpen om retrograde Grieken te overtuigen van de superioriteit van de wet, de Atheense grondwet en het rechtssysteem.
Benjamin Welton is een inwoner van West Virginia die momenteel in Boston woont. Hij werkt als freelance schrijver en is gepubliceerd in The Weekly Standard, The Atlantic, Listverse en andere publicaties.