Top 10 historische proeven die de wereld deden schudden
Als er een rode draad bestaat tussen deze belangrijke historische processen, is dit de rode draad van het onrecht: niet één van de mannen of vrouwen die veroordeeld is (met de mogelijke uitzondering van Karel I), verdiende de dood, gevangenisstraf en schande die hun door hun aanklagers. Er is troost in het feit dat deze neiging tot wreedheid in evenwicht wordt gehouden door de menselijke neiging om genereus en goed te zijn. Einstein schreef ooit ter verdediging van de filosoof Bertrand Russell dat 'grote geesten altijd gewelddadige tegenstand van een middelmatige geest hebben ondervonden'. En Christopher Hitchens schreef in dezelfde geest dat 'heldendom zijn hart breekt, en idealisme zijn rug, op de onverzoenlijkheid van het goedgelovige en het middelmatige, gemanipuleerd door de cynici en de corrupten.' Maar de balans tussen deze twee krachten is iets dat iedereen ten goede kan beïnvloeden, vooral door de grote beproevingen - de grote voorbeelden van onrecht - uit het verleden te bestuderen.
10Salem Trials
De heksenprocessen van Massachusetts aan het eind van de 17e eeuw - die in 1692 een berucht hoogtepunt bereikten in de stad Salem - blijven enkele van de meest fascinerende gevallen van massale hysterie die de geschiedenis kent. Op het eerste gezicht lijkt de beruchtheid die eigen is aan de Salem-processen een beetje ongegrond: van de geschatte tienduizenden mensen die tijdens de vroegmoderne periode als heksen werden gedood, waren er slechts negentien inwoners van Salem (nog vijf stierven in afwachting van uitvoering). Maar de waarschijnlijke reden voor de voortdurende plaats van Salem in het collectieve geheugen van de wereld, is de ongebruikelijke omvang van de documentatie met betrekking tot de processen, die - zoals door de oudere boer Giles Cory - overleeft om iedereen te verontrusten die de moeite neemt om over de procedure te lezen.
De atmosfeer in Salem - die lange tijd gekenmerkt werd door familievetes, eigendomsconflicten en schermutselingen met indianen - zorgde ervoor dat de inwoners rijp werden om door kuddebesef getroffen te worden. Er was dus slechts een kleine provocatie nodig om waanzin te veroorzaken, en deze provocatie kwam snel genoeg toen twee plaatselijke meisjes - Betty Parris en Abigail Williams - de vreemde symptomen van een aandoening begonnen te vertonen, waarvan de oorzaak niet door de artsen kon worden gevonden. Er werd besloten dat de bron van hun grillige gedrag hekserij moest zijn. Drie vrouwen - een dakloze bedelaar, een slaaf en een dame die niet naar kerkbijeenkomsten was geweest - werden snel gearresteerd, beschuldigd van hekserij en gevangengezet. Een respectabele, kerkelijke vrouw met de naam Martha Corey protesteerde tegen hun onschuld - duidelijk bewijs, blijkbaar, dat zij zelf schuldig was aan hekserij. Naarmate er meer en meer beschuldigingen werden gepleegd tussen de stedelingen, vroeg de rechtbank advies over hoe om te gaan met enkele van de meest invloedrijke kerkgangers in New England. De ministers zorgden voor veel verdere executies door te adviseren dat de processen moesten doorgaan, omdat het naar hun mening betreurenswaardig was dat de inwoners van Massachusetts door moesten gaan met 'het lijden van molestaties uit de onzichtbare wereld'.
9 Alfred Dreyfus'Ik heb maar één passie, die van het licht, in de naam van de mensheid die zo geleden heeft en recht heeft op geluk. Mijn aangestoken protest is niets meer dan de roep van mijn hart. ' - Emile Zola, J'Accuse, 1898
Alfred Dreyfus, een Franse artillerie-kapitein van joodse afkomst, werd in 1894 gearresteerd voor het doorgeven van geheime informatie aan de Duitse regering. Het jaar daarop werd hij veroordeeld voor verraad voor een militaire rechtbank en veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Dit had gemakkelijk het einde van het verhaal kunnen zijn: zoiets gebeurde de hele tijd in de moderne wereld en meer dan een jaar leek het erop dat de zaak gesloten was. Maar in 1896 ontdekte de nieuwe chef van de militaire inlichtingendienst dat een andere officier - majoor Esterhazy - mogelijk verantwoordelijk zou zijn voor het hoogverraad. Dreyfus leek onschuldig. De man die deze ontdekking deed, werd prompt overgebracht naar Tunesië; het leger probeerde, door een gemakkelijk stilzwijgen te handhaven, zijn eigen reputatie te redden.
Maar naar Parijs marcheerde de waarheid onverbiddelijk en de verwachte storm barstte los. Toen de media hoorden van de doofpot, brak de affaire uit in een schandaal dat fin de siècle Frankrijk gepolariseerd had, en dat werd al snel de meest besproken politieke gebeurtenis van de dag. Intellectuelen waren verdeeld in Dreyfusards en anti-Dreyfusards; gerekend tot de eerste was de beroemde schrijver Èmile Zola, die in 1898 zijn tijdloze verklaring van de zaak 'J'accuse!' publiceerde. In deze open brief aan de president van de Franse Republiek - noodzakelijke lectuur voor elke aspirant-journalist - Zola , gereden tot de hoogte van verontwaardiging, eiste 'waarheid en gerechtigheid' voor Dreyfus. Hij noemde het slappe proces en de daaropvolgende cover-up 'een van de grootste ongerechtigheden van onze eeuw', en een duidelijk symptoom van het antisemitisme dat destijds zo wijdverbreid was in Frankrijk. 'Dreyfus kent verschillende talen - misdaad!' hij donderde, parafraseerde de onbekwame militaire rechtbank: 'Een gevonden op zijn plaats geen compromitterende papieren - misdaad! Hij komt soms terug naar zijn land van herkomst - misdaad! Hij is ijverig, hij wil alles weten - misdaad! Hij is onverstoorbaar - misdaad! Hij is verstoord - misdaad! '
Zola, samen met vele andere belangrijke lichten van het liberalisme, eisten een nieuw proces voor Dreyfus. Hun inspanningen werden verzet door de Franse regering; Zola werd veroordeeld voor strafbaar smaad en vluchtte naar Engeland om te ontsnappen aan een gevangenisstraf. 'Vandaag zijn de standpunten duidelijk', schreef hij. 'Aan de ene kant zijn er de schuldigen die niet willen dat het licht komt; aan de andere kant zijn er de dragers van gerechtigheid die hun leven geven om het te zien komen. ' Maar de 'waarheid was op mars' en uiteindelijk, zoals Zola had voorspeld, kreeg Dreyfus gratie in 1902 en vier jaar later volledig vrijgepleit, waarna hij Frankrijk in de Eerste Wereldoorlog diende.
Martin Luther
'Het is beter dat ik duizend keer sterf dan dat ik één lettergreep van de veroordeelde artikelen intrek. En terwijl zij mij excommuniceerden vanwege de heiligschennis van ketterij, excommuniceer ik hen in de naam van de heilige waarheid van God. Christus zal oordelen wiens excommunicatie zal standhouden. ' - Martin Luther
Het proces tegen de Duitse priester Martin Luther betekende het aanbreken van de grote protestantse reformatie, het dramatische schisma van de katholieke kerk die naschokken, in de vorm van religieuze oorlogen, in heel Europa deed rimpelen en die het continent begon te verdelen in zijn moderne kader van natie Staten. Luther wilde niet een revolutie ontketenen: aanvankelijk, net als vele anderen, vond hij alleen zijn oprechte vroomheid verstoord door de doctrines van de katholieke kerk, en hoopte hij 'de waarheid over het sacrament van boetedoening te ontlokken'.
In 1516 begon Luther te prediken tegen wat voor hem de meest verfoeilijke doctrines van de kerk waren. In het bijzonder was hij walgend van de gangbare praktijk onder de geestelijkheid van het verkopen van 'aflaten', waardoor de gelovigen - en de ongelovigen - werden aangemoedigd om met goud hun weg naar de hemel te kopen. Hij genagelde zijn vijfennegentig voorstellen voor leerstellige hervorming aan de deur van de Wittenberg Castle Church voor een debat. 'Luther is een dronken Duitser', zei paus Leo X naar verluidt, toen hij hoorde van de Ninety-Five Theses. 'Hij zal zich anders voelen als hij nuchter is.' Maar nuchterheid bracht geen verandering van hart. In 1518 werd Luther beschuldigd van ketterij en in 1521 verscheen hij voor het Dieet van Wormen. Uitgedaagd om de ketterse zinnen in zijn werken te herroepen, weigerde hij en beroemde: "Hier sta ik. Ik kan niet anders. God helpe mij. Amen.' Het resulterende Edict van Wormen vond hem schuldig aan ketterij en bepaalde dat zijn boeken verbrand zouden worden, dat hij zou worden aangehouden, en dat degenen die hem onderdak gaven, vervolgd zouden kunnen worden. Luther ontsnapte naar het kasteel van zijn weldoener, Frederik de Wijze, en slaagde erin om de rest van zijn leven in vrijheid te leven.
7 Charles I van Engeland'De slag die ik zag gegeven ... ik herinner me goed, er was zo'n zucht door de duizenden die toen aanwezig waren zoals ik nog nooit eerder heb gehoord en verlangen dat ik nooit meer zal horen.' - Een getuige van de executie van Karel I, 1649
Charles I, de fotogenieke koning van Groot-Brittannië en Ierland, werd in 1649 voor het gerecht gedaagd in opdracht van Oliver Cromwell en zijn parlementsleden. Het afgelopen decennium had hij een burgeroorlog gevoerd tegen deze mannen, die probeerden hem zijn vaak misbruikte koninklijke macht te ontnemen. Het gedrag van de koning aan het einde van de burgeroorlog en zijn herhaalde pogingen om zich te bemoeien met de doelstellingen van Cromwell, verminderde de kans dat zijn leven gespaard zou worden ernstig, ondanks het feit dat hij nog steeds de steun genoot, of op zijn minst de vergeving, van velen in zijn vroegere domein. Er is een revolutionair tribunaal gecreëerd. Het verklaarde dat Charles een verrader en een tiran was; zijn hoofd was afgehakt voor de feestzaal van zijn eigen paleis, vóór een menigte van duizenden.
6Galileo Galilei
'Mijn lieve Kepler, ik zou willen dat we zouden lachen om de opmerkelijke stompzinnigheid van de gewone kudde.' - Galileo Galilei, brief aan collega-wetenschapper Johannes Kepler
Nicolaus Copernicus had al in 1543 een heliocentrisch model van het zonnestelsel voorgesteld. Dit was in tegenspraak met het algemeen geaccepteerde geocentrische model, afkomstig uit Ptolemaeus en geloofwaardigheid verkregen door Aristoteles, die de planeten en de sterren rond de stilstaande aarde zag draaien. De grote misdaad van Galileo was om de innovaties van Copernicus uit te breiden. In zijn Dialoog over de twee belangrijkste wereldsystemen, had Galileo de geocentrische argumenten van zijn steeds verder afgelegen vriend Paus Urbanus VIII in de mond van een onnozelaar geplaatst. Dit voltooide het proces van vervreemding van zijn laatste grote supporter: de scheidsrechters van de publieke opinie keerden zich af van Galileo, gekrabbeld tegen zijn integriteit, en al snel - in 1632 - werd hij naar Rome geroepen om terecht te staan wegens ketterij.
Volgens de pauselijke veroordeling is 'de stelling dat de zon het centrum van de wereld is en niet van haar plaats komt absurd en onjuist filosofisch en formeel ketters, omdat het uitdrukkelijk in strijd is met de heilige Schrift.' Galileo werd gedwongen de opvattingen die hij had uitgesproken te verwerpen en veroordeeld tot huisarrest, waaronder hij de rest van zijn leven leefde.
'God is mijn getuige dat de dingen die tegen mij zijn aangeklaagd nooit heb gepredikt. In dezelfde waarheid van het evangelie dat ik heb geschreven, onderwezen en gepredikt ... ben ik klaar om vandaag te sterven. ' - John Hus, 1415
John Hus was het perfecte voorbeeld van een man die te snel in de wereld verschijnt, die een beetje te ver vooruit denkt, en die daarom lijdt onder de invloed van zijn tijdgenoten. Zijn ideeën waren onsmakelijk. De geest van hervorming, die de zestiende eeuw zo kenmerkte en die zo steun kreeg voor Maarten Luther en vele anderen, steeg te vroeg in de borst van deze 15e eeuwse Tsjechische filosoof-priester. Uitgenodigd voor Konstanz om deel te nemen aan een verzoeningsraad van de kerk, Hus werd snel gevangen gezet in een opwelling en berecht. Hij werd onder druk gezet om zijn ketterij te herroepen, maar hij drong erop aan dat zijn overtuigingen niet ketters waren, en dat het ermee eens zou zijn dat ze een valsheid zouden zijn - een oneerlijkheid die zijn geweten niet kon verdragen. Nadat hij aan de brandstapel was vastgemaakt, kreeg hij nog een laatste kans om te herroepen, maar hij weigerde nogmaals, bevestigend dat hij de ketterij waarmee hij was beschuldigd niet had gepredikt. Pas na zijn dood in 1415 stonden veel Tsjechen op om zijn doctrines te ondersteunen, waardoor de Hussitische oorlogen van 1420-31 ontstonden, waarin de heldenkrachten van Hussite niet minder dan vijf pauselijke kruistochten versloegen.Maarten Luther schreef later dat hij 'niet kon begrijpen om welke reden zij zo'n groot man hadden verbrand, die de Schriften met zoveel ernst en vaardigheid verklaarde.'
4Giordano Bruno
Giordano Bruno, een Italiaanse monnik en astronoom van de 16e eeuw, was - je raadt het al - berecht voor ketterij, dit keer door de inquisitie. Onder andere misdaden was hij onvermurwbaar dat de zon een ster was en dat de sterren zonnen waren zoals de onze. Hij geloofde dat het universum bevolkt zou kunnen worden door planeten die intelligente levensvormen bevatten. Net als de veelbesproken Nederlandse filosoof Spinoza was Bruno een pantheïst; hij handhaafde, in tegenstelling tot de kerkleer, dat alles in het universum goddelijk was. Hij werd in 1600 op de brandstapel verbrand na een dramatische proef van zeven jaar waarin hij weigerde zijn ketterijen volledig te verwerpen. Verbazingwekkend genoeg verklaarde een Italiaanse kardinaal onlangs dat hoewel de dood van Bruno inderdaad een 'droevige episode' was, de inquisiteurs die zijn dood hadden bevolen 'de wens hadden om vrijheid te dienen en het algemeen welzijn te bevorderen en al het mogelijke deden om zijn leven te redden'.
3 Jeanne d'ArcJeanne d'Arc werd na zijn gevangenneming in 1431 op 19-jarige leeftijd ook berecht voor ketterij. Veel omstandigheden rond het proces werkten niet bepaald in het voordeel van Joan: het werd bijvoorbeeld uitgevoerd voor een jury van volledig vijandige geestelijken. Veel pro-Franse geestelijken, met zowel de wens als de autoriteit om haar te verdedigen tegen de aanval, mochten niet meedoen. Ze werd schuldig verklaard en tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld. In de gevangenis begon ze mannelijke kleding te dragen om aanranding door de Britse bewakers te voorkomen. Dit voorzag de autoriteiten van de rechtvaardiging die ze nodig hadden om, voorspelbaar, haar uit te voeren als een teruggevallen ketter. 25 jaar later werd het schandelijke onrecht van het proces door de kerk erkend en het vonnis vernietigd. Bijna 500 jaar later werd Jeanne d'Arc heilig verklaard. Haar wijdverspreide populariteit kan worden verklaard door haar opmerkelijke verhaal, en vooral door de moed waarmee deze jonge vrouw - zoals zovelen voor en na haar - een onrechtvaardige dood onder ogen kreeg van wrede mannen.
2Socrates
'Als je denkt dat door mannen te vermoorden je kunt voorkomen dat de aanklager je leven censureert, vergis je je. Dat is geen ontsnappingsweg die mogelijk of eervol is; de eenvoudigste en edelste manier is niet om anderen te verpletteren, maar om jezelf te verbeteren. ' - Socrates
Socrates - misschien wel de meest memorabele Griekse filosofen na Diogenes de Cynicus - werd in 399 v.Chr. Door zijn Atheense medeburgers ter dood gebracht. Hij werd officieel beschuldigd van goddeloosheid en de corruptie van de Atheense jeugd. Van hem werd gezegd dat hij 'een kwaaddoener en een nieuwsgierige persoon was, op zoek naar dingen onder de aarde en boven de hemel.' Hij maakte dat 'goede dingen slecht lijken en slechte dingen goed lijken'. Deze aanklachten waren onrechtvaardig, maar niet ongegrond - zijn manier van wijzen op de ethische fouten van mensen was zeker vervelend geworden, net zoals een paardevlieg een paard zou kunnen irriteren. Het werd gevaarlijk om door de straten van Athene te lopen - Atheners wisten nooit wanneer Socrates uit het niets zou komen om hun onopgeleide meningen moreel aan te vallen.
Tijdens het proces gaf Socrates een krachtige toespraak in zijn eigen verdediging. 'In tegenstelling tot andere mannen,' begon hij, 'weet ik niet hoe welsprekend te zijn. Ik weet alleen hoe ik moet doen om de waarheid te spreken; en dat is alles wat ik ooit heb geprobeerd te doen; en dat zal ik nu gaan doen. ' Hij ging verder om zich mooi te verdedigen, maar werd uiteindelijk schuldig bevonden door een meerderheid van stemmen. Vervolgens stond het hem volgens de Atheense wet vrij om een straf voor te stellen die minder hard was dan de dood. In plaats van een redelijke straf voor te stellen, zoals een verstandige man, stelde Socrates een geldboete van dertig minae voor - een bedrag dat zo overduidelijk onbelangrijk is dat de jury woedend wordt. Meer mensen stemden voor de doodstraf dan had gestemd voor zijn schuld - een duidelijk signaal dat Socrates wist hoe vrienden te verliezen en om vijanden te maken, vrij snel. Na het vonnis te hebben ontvangen, verliet Socrates de rechtszaal en zei: 'Het uur van vertrek is aangebroken en we gaan onze gang - ik moet sterven en jij moet leven. Dat is beter, alleen God weet het. '
Na de rechtszaak werd hij naar de gevangenis gebracht en moest hij hemlock drinken. Omringd door zijn vrienden bracht hij zijn laatste momenten door met het verhandelen over de onsterfelijkheid van de ziel. Terwijl zijn voeten en zijn benen verdoofd raakten met het vergif, bleef hij spreken over wat hij dacht dat waar en rechtvaardig was, totdat hij ten slotte stierf - altijd bewerend dat het beter is onrecht te lijden door anderen dan te zijn zichzelf onrecht aandoen.
1 Jezus'Maar ik zeg je, heb je vijanden lief, zegen degenen die je vervloeken, doe goed aan hen die je haten, en bid voor hen die je hatelijk gebruiken en vervolgen' - Mattheüs 5:44
Weinig van de echo's van de geschiedenis zijn zo heftig nagalmd als het proces en de daaropvolgende kruisiging van Jezus. Hij werd aangehouden in een olijfgaard buiten Jeruzalem, nadat hij na het Laatste Avondmaal door Judas Iskariot was verraden. Zijn ontvoerders namen hem mee naar het huis van de Joodse hogepriester, waar een ad-hoc rechterlijke macht bekend als het Sanhedrin was samengekomen. Hij sprak weinig, en ondanks te zijn geslagen en bespot voor de joodse gemeente, weigerde hij te ontkennen dat hij de Zoon van God was. De woedende hogepriester ging zijn eigen kleren scheuren en stelde een vraag aan alle aanwezigen: 'Wat hebben we nog meer nodig van getuigen? U hebt de godslastering gehoord: wat denkt u? ' En zij veroordeelden Jezus allemaal om de dood waardig te zijn.
De volgende ochtend, de hogepriesters presenteerden hem aan de Romeinse gouverneur van Judea, Pontius Pilatus. Ze spoorden Pilatus aan om hem met kruisiging te straffen, maar Pilatus uitte twijfels over de vraag of Jezus wel of niet schuldig was.Toen de menigte echter hard eiste dat Jezus gekruisigd zou worden; Pilatus, 'de menigte tevreden willen stellen', gaf Jezus in handen. Waarop hij gevangen werd genomen door de vijanden die hij liefhad en op Golgotha op schitterende wijze werd gekruisigd.