Top 10 massale extincties

Het leven is een strijd om te overleven. Dieren leven onder constante stress om voldoende voedsel te eten te krijgen door zo goed mogelijk aangepast te zijn aan hun omgeving. Dieren die slecht aangepast zijn, zullen in tijden van ontbering verhongeren, zich niet voortplanten en uiteindelijk volledig uitsterven. In de hele geschiedenis van de aarde heeft het leven voortdurend nieuwe vormen aangenomen die onmiddellijk worden getest om te overleven. Wanneer het klimaat of de omgeving drastisch verandert, zijn veel dieren die slecht zijn aangepast aan hun nieuwe situatie uitgestorven. Massa-extincties zijn wanneer een substantieel deel van het leven op aarde volledig is verdwenen, waardoor er geen verdere fossielen of afstammelingen overblijven. Deze gebeurtenissen hebben plaatsgevonden sinds bijna de eerste verschijning van het leven zelf. Alle dieren die vandaag leven zijn slechts afstammelingen van wezens die het geluk hebben gehad dat ze aan de aanpassingsvereisten voldeden telkens wanneer hun wereld veranderde. Hier kijken we naar tien van de grootste uitstervingsgebeurtenissen in de geschiedenis van de aarde.

10

End-Ediacaran uitsterven

Tijdens de Ediacaran-periode begon het complexe leven voor het eerst op aarde vorm te krijgen. Kleine bacteriën waren geëvolueerd naar de meer complexe en gespecialiseerde eukaryoten, waarvan sommige samengevoegd waren om hun kansen op het vinden van voedsel en het vermijden van voedsel te vergroten. De meeste van deze vreemde wezens hebben geen record achtergelaten omdat ze geen skeletten hadden; ze waren zacht en hadden de neiging te rotten als ze stierven in plaats van fossiliseren. Alleen in bijzondere omstandigheden konden fossielen worden gevormd, zoals een wezen liggend op zachte modder die plotseling verhardde en een opdruk achterliet. Deze weinige fossielen vertellen ons over zeeën vol vreemde en buitenaardse wezens die op moderne wormen, sponzen en gelei leken. Deze wezens waren echter afhankelijk van zuurstof, net als wij. De zuurstofniveaus begonnen te dalen en wereldwijde uitdovingen kwamen 542 miljoen jaar geleden voor. Meer dan 50% van alle soorten stierf. De enorme aantallen dode wezens zijn ontbonden en vormen een deel van de huidige fossiele brandstoffen. De precieze oorzaak van de dalende zuurstofniveaus is onbekend, maar deze massale extinctie maakte plaats voor de Cambrische explosie, een plotselinge diversificatie van complexe wezens voorbij louter wormen.

9

Uitbraak Cambrium-Ordovicium

Tijdens de Cambrische periode bloeide het leven op. Het Edicaran-leven was miljoenen jaren lang grotendeels onveranderd gebleven, maar in het Cambrium veranderde het plotseling en evolueerde het in eindeloze nieuwe vormen. Exotische schaaldieren en trilobieten werden het dominante leven in hun enorme aantal en variëteit. Schaaldieren en reusachtige water geleedpotigen, vergelijkbaar met insecten, vulden de zeeën. Deze wezens hadden stijve exoskeletten die ons een schat aan fossielen lieten bestuderen. Het leven bloeide tot, nogal plotseling in geologische termen, meer dan 40% van alle soorten 488 miljoen jaar geleden plotseling uitgestorven was. Degenen die bleven overleefden slecht op zijn best vanwege een harde verandering in de omgeving. Wat deze verandering was, weten we niet. Eén theorie is dat er een ijstijd heeft plaatsgevonden, het koudste deel van een ijstijd. We hebben genoten van een interglaciale periode, het warmste deel van een ijstijd, gedurende de afgelopen elfduizend jaar. Een extreme verandering in temperatuur kan gemakkelijk het uitsterven van een enorme hoeveelheid leven veroorzaken. Dit uitstervingsevenement markeerde de grens tussen de Cambrium- en de Ordovicium-periode.

8

Ordovicium-Siluur uitsterven

Het leven begon opnieuw te bloeien tijdens de Ordovicium-periode. Nautiloids (primitieve octopussen), trilobieten, koralen, zeesterren, alen en kaakvis vulden de zeeën. Planten worstelden om grip te krijgen op het land. Het leven werd langzamerhand steeds complexer. 443 miljoen jaar geleden stierf meer dan 60% van het leven in wat wordt beschouwd als de op een na grootste uitsterving ooit geregistreerd. Het werd veroorzaakt door een snelle ijstijd die werd veroorzaakt door het verlagen van de koolstofdioxideconcentraties. Veel van het water dat de thuis was van de overvloed aan leven raakte opgebruikt in ijskappen en gletsjers, die op hun beurt ook de zuurstofniveaus deden dalen. Men vermoedt dat een golf van gammastraling uit de ruimte de ozonlaag heeft vernietigd en dat de ongefilterde ultraviolette straling van de zon vervolgens een groot deel van de levensduur van de zon heeft vernietigd, wat de aanvankelijke daling van het kooldioxide veroorzaakte. Hoewel sommige levens overleefden en doorgaan, zou het aantal soorten meer dan 300 miljoen jaar duren om van dit evenement te herstellen.

7

Het Lau-evenement

Na het uitsterven van de Ordoviciërs begon de Silurische periode. Het leven herstelde zich van de laatste massale uitsterving en deze periode werd gekenmerkt door de ontwikkeling van echte haaien en beenvissen, waarvan de meeste volkomen modern leken. Mos en kleine planten begonnen eindelijk vrij langs het land langs de kust te groeien, en sommige geleedpotigen evolueerden in spinnen en duizendpoten die aangepast waren aan de droge lucht en leefden naast de landplanten. Enorme zeeschorpioenen werden overvloedig en trilobieten bleven domineren. 420 miljoen jaar geleden was er een plotselinge klimaatverandering die het uitsterven van misschien 30% van alle soorten veroorzaakte. De atmosferische gassen veranderden in verhoudingen die veel wezens onaangenaam of giftig vonden. De oorzaak van deze verandering is niet bekend. Het leven worstelde tot de periode Silurian eindigde en de periode Denovian begon, toen de evolutie een verschillend model van leven produceerde dat bloeide.

6

Laat Devoon uitsterven

In de periode van het Devoon ontwikkelde bepaalde vissen stevige vinnen waardoor ze op het droge konden kruipen en uiteindelijk dieren werden zoals reptielen en amfibieën. In de zeeën werden uitgestrekte koraalriffen gevuld met vissen en haaien, van wie sommigen trilobieten aten. De trilobieten verloren voor de eerste keer hun positie als dominant zeewezens sinds ze meer dan 100 miljoen jaar geleden verschenen. Sterker nog, de haaien van deze tijd waren zo succesvol dat ze niet veel hoefden te veranderen en sommige moderne haaien zien er bijna precies hetzelfde uit als hun voorgangers. Landplanten evolueerden zaden en diversifieerden.Meer complexe landplanten ontwikkelden zich en bodem verscheen voor het eerst in de geschiedenis. Er schoten vreemde bossen van 8 m hoge schimmels, die helaas niet meer bij ons zijn. 374 miljoen jaar geleden stierf 75% van al dit verbazingwekkende leven. Dit was het gevolg van een verandering in atmosferische gassen, mogelijk als gevolg van enorme vulkanische activiteit of een meteorietinslag.

5

Carboon Regenwoud Collapse

Na de Devoon periode kwam de Carboon periode. Een paar landdieren ontwikkelden terrestrische eieren, waardoor ze bijna overal op het land konden leven in plaats van zich te beperken tot kusten waar ze hun eieren konden leggen, zoals schildpadden dat nog altijd doen. Gevleugelde insecten verschenen en floreerden. Haaien genoten van een gouden eeuw en de weinige trilobieten die het laatste uitsterven hadden overleefd, werden steeds zeldzamer. Gigantische bomen verschenen en uitgestrekte regenwouden bedekten het grootste deel van het land, waardoor het zuurstofgehalte van de lucht toenam tot 35%. Ter vergelijking: tegenwoordig is 21% van de lucht zuurstof. Coniferen uit het Carboon blijven vandaag vrijwel onveranderd. 305 miljoen jaar geleden zorgde een korte plotselinge ijstijd ervoor dat kooldioxidegehalten de laagste werden in de bekende geschiedenis van de aarde. De grote bossen stierven en met hen, veel van de landdieren. Bijna 10% van alle soorten op aarde verdween op dit moment. De bomen rotten, zijn gecondenseerd en zijn nu onze belangrijkste bron van koolstofbrandstoffen, waarna deze periode werd genoemd.

4

Permian-Trias extinctie

Nadat de regenwouden waren gevallen, waren de meest succesvolle dieren die op het land achterbleven degenen die eieren legden. Deze domineerden snel voordat andere soorten een kans hadden om te herstellen en ze diversifieerden en produceerden een enorme variëteit aan reptielen en dominante synapsiden, die zoogdierachtige reptielen en de voorouders van zoogdieren waren. 252 miljoen jaar geleden deed zich een ramp voor die de aarde nog nooit eerder had gezien en sindsdien nooit meer heeft gezien. Het werd veroorzaakt door een meteorietinslag of vulkanische activiteit die de luchtsamenstelling radicaal veranderde. Tussen 90% en 99% van al het leven is uitgestorven. Dit is de grootste massale uitsterving in de geschiedenis en staat bekend als de 'Great Dying'.
Laten we ter referentie eens kijken naar het uitsterven van dieren veroorzaakt door mensen. Tijdens onze ambtstermijn suggereren hoge schattingen dat we bijna 1000 diersoorten hebben uitgeroeid. Er leven vandaag ongeveer 8 miljoen soorten, wat betekent dat we zelfs volgens de meest pessimistische schattingen 0,01% van al het dierenleven hebben vernietigd. Hoewel dit niets is om trots op te zijn, is het oneindig klein in vergelijking met de gigantische uitstervingen die de natuur zelf terloops naar voren brengt.

3

Trias-Jura-uitsterven

Na de verwoesting veroorzaakt door het einde van de Perm periode, werden reptielen opnieuw dominant en verschenen de dinosaurussen. Dinosaurussen waren niet dominant boven andere reptielen en waren in dit stadium niet veel groter dan paarden. Het waren hun nakomelingen die de beroemde en angstige wezens werden die we zo goed kennen. Alle grotere dinosaurussen, tyrannosaurus, stegosaurus, triceratops en de gigantische langsnervige sauropoden, kwamen in de Jura of het Krijt tijdperk. 205 miljoen jaar geleden stierf 65% van het leven van het Trias, inclusief alle grote landdieren. Veel van de dinosaurussen werden gespaard vanwege hun kleine formaat. De meeste massa-extincties duren ongeveer een miljoen jaar, maar deze duurde slechts tienduizend jaar. Het werd waarschijnlijk veroorzaakt door enorme vulkaanuitbarstingen die enorme hoeveelheden koolstofdioxide of zwaveldioxide verspreidden, resulterend in plotselinge klimaatverandering.

2

End Jurassic Extinction

Tijdens de Jura-periode domineerden gigantische zeëreptielen zoals de beroemde plesiosaurus de oceanen. Pterosauriërs regeerden de lucht en dinosaurussen regeerden over het land. Stegosaurus, de lange diplodocus en de grote jager allosaurus werden gewoon. Coniferen, cycads, ginkgo's en varens zorgden voor weelderige bossen. Kleinere dinosaurussen evolueerden veren en vogels begonnen te verschijnen. 200 miljoen jaar geleden verdween 20% van het leven plotseling uit de fossielenbestanden, meestal zeedieren. Schelpdieren en koralen waren wijdverspreid, maar ze waren bijna volledig verdwenen. De weinigen die het overleefden, wisten de zeeën in de loop van de komende miljoenen jaren geleidelijk opnieuw te bevolken. Dit uitsterven had geen grote invloed op landdieren, en slechts een paar soorten dinosaurussen gingen verloren. De oorzaak van deze bijna zee-exclusieve uitsterving is een kwestie van discussie, maar een mogelijkheid is dat de oceaan tektonische platen zonk licht en maakte de oceanen dieper. Het meeste zeeleven werd aangepast voor ondiep water en het vergaat terwijl het verder en verder van het oppervlak sloop.

1

Krijt-tertiaire uitsterving

Dit is het beroemdste uitstervingsevenement. Nadat het Jurassic-einde was geëindigd, bleven dinosaurussen prolifereren en evolueren gedurende de daaropvolgende Krijtperiode. Ze hebben zich gespecialiseerd in de vormen die veel kinderen tegenwoordig kennen. Wat nog belangrijker is, het was pas tijdens het Krijt tijd dat het leven eindelijk hersteld van de veel eerder uitsterven van Ordovicium-Silurische. Het aantal soorten eindelijk vergeleken en vervolgens overschreden het nummer uit de Ordovicium-periode, meer dan 300 miljoen jaar geleden, voor de eerste keer. De synapsiden evolueerden uiteindelijk in kleine, knaagdierachtige wezens, die de eerste echte zoogdieren waren. 65 miljoen jaar geleden had een enorme meteoriet invloed op de aarde bij Chicxulub in het moderne Mexico, waardoor de atmosfeer werd verstoord en ernstige opwarming van de aarde werd veroorzaakt, waarbij 75% van alle soorten werd gedood. Deze meteoriet bevatte een hoge concentratie iridium, normaal zeldzaam op aarde, en overal ter wereld tonen stenen die 65 miljoen jaar oud zijn, een dunne laag iridium die overblijft na de inslag. Een paar kleine reptielen en zoogdieren behoorden tot de overlevenden van deze uitsterving. Zoogdieren zouden de dinosaurussen vervangen als het dominante landdier.